Dane szacunkowe

W Polsce mieszka ok. 700 tys.-1 mln osób uzależnionych od alkoholu (ok. 2% populacji naszego kraju), a ok. 2,5 mln (4%) to osoby pijące ryzykownie i szkodliwie. Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1,5-2 mln (4%) to dorosłe dzieci z rodzin z problemem alkoholowym (DDA), w tym ok. 500-600 tys. znajduje się w sytuacji zagrażającej ich zdrowiu. Dwie trzecie osób z rodzin, w których dochodzi do nadużywania alkoholu, doświadcza różnego rodzaju przemocy¹.

Dla porównania, szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych żyje 28,6 mln (ok. 9%) dzieci alkoholików (COA – children of alcoholics), a ponad 11 mln ma mniej niż 18 lat. W zestawieniu z osobami, które nie były wychowywane przez rodzica alkoholika, dorosłe COA prawdopodobnie dużo częściej doświadczają depresji i przemocy. Częściej dotyczą ich także takie zjawiska, jak behawioralne wycofanie, zaprzeczanie oraz stosowanie substancji psychoaktywnych. Są ponadto 3-4-krotnie bardziej skłonne do wyboru partnerów będących alkoholikami niż osoby spoza tej grupy².

W Wielkiej Brytanii, która jest w europejskiej czołówce pod względem spożycia alkoholu, 1 na 5 dzieci wychowuje się w rodzinie z problemem alkoholowym³.

Problemy metodologiczne

Warto zauważyć, że opisy DDA bazują na 3 źródłach, które są w różnym stopniu adekwatne do zbierania danych o tej grupie. Należą do nich:

• perspektywa grup samopomocowych
• obserwacje klinicystów i psychoterapeutów
• badania naukowe z wykorzystaniem narzędzi psychologicznych⁴.

Przykładem pierwszego z tych źródeł może być lista rzekomo charakterystycznych objawów (co najmniej kilkunastu) funkcjonowania DDA, która nie była jeszcze weryfikowana naukowo. Jest to opis zawierający rozmaite terminy psychologiczne z różnych teorii i koncepcji naukowych.

Refleksje klinicystów oraz terapeutów bazują z kolei na obserwacji i wywiadzie, co także jest opisem mało obiektywnym, ale może zostać uzupełnione przez zastosowanie w miarę obiektywnych testów psychologicznych.

Badanie naukowe dotyczące konsekwencji wychowywania się w rodzinie dysfunkcyjnej może być weryfikowane, najczęściej przez badania przekrojowe retrospektywne, które dotyczą DDA. Nie są one jednak zbyt dokładne, bo opisują tylko fragmentarycznie funkcjonowanie tych osób. Istnieją także badania podłużne opisujące funkcjonowanie jednostek w pewnym przedziale czasowym, ale charakteryzuje je duża czasochłonność i wysoki koszt^5,6.