Seksuologia
Zaburzenia seksualne w perspektywie międzynarodowej
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Lew-Starowicz
dr n. med. Monika Szymańska
- Kulturowe uwarunkowania zaburzeń seksualnych i ich nowe miejsce w klasyfikacji ICD-11
- Dlaczego powinno się uwzględniać aspekt kulturowy w leczeniu pacjentów z dysfunkcjami seksualnymi
- Wyniki badań nad seksualnością przeprowadzonych w trzech odrębnych kulturowo regionach świata: Indiach, Chinach i krajach Ameryki Łacińskiej
Zaburzenia seksualne występujące na całym świecie są od dawna analizowane przez badaczy. W uproszczeniu można wyodrębnić trzy rodzaje tego typu badań.
Pierwszy z nich obejmuje zaburzenia uwarunkowane kulturowo (culture-bound syndromes) – badacze analizują zjawiska specyficzne dla danej kultury i dokonują ich opisu w tym kontekście. Lista tego typu zaburzeń stale się wydłuża (np. koro, susto, amok, gila mengamok, latah, pica, rabt). Ukazało się kilka znaczących monografii na ten temat. Okazuje się jednak, że objawy typowe dla poszczególnych zespołów nierzadko spotyka się także w innych społecznościach (przykładem jest zespół koro – specyficzny rodzaj zaburzenia związanego z przekonaniem o kurczeniu się genitaliów i ich wciąganiu w głąb brzucha, co powoduje silny lęk przed ich całkowitym zanikiem i grożącą z tego powodu śmiercią).
Drugi typ badań to analiza porównawcza zaburzeń seksualnych występujących w różnych krajach. Przykładem może być praca Carvalheiry i wsp. oceniająca rozpowszechnienie hipolibidemii wśród mężczyzn w Norwegii, Chorwacji i Portugalii. Wykazano, że to zaburzenie występuje najczęściej u Norwegów, a najrzadziej u Portugalczyków. W przypadku mieszkańców Norwegii do głównych przyczyn zaliczono problemy zdrowotne i wiek, a w przypadku Chorwatów – stresy zawodowe, masturbację i korzystanie z pornografii1.
Trzeci typ badań polega na ocenie rozpowszechnienia zaburzeń seksualnych w danym kraju i próbie wyjaśnienia ich przyczyn z uwzględnieniem uwarunkowań kulturowych (np. wierzeń), a także sposobu odżywiania, klimatu, zanieczyszczeń środowiska itp.
W międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD-11 w większym stopniu niż w poprzednich edycjach uwzględniono znaczenie uwarunkowań kulturowych. Przykładem jest rozdział 17 poświęcony stanom związanym ze zdrowiem seksualnym, w którym postrzega się czynniki kulturowe jako mające istotny wpływ na ekspresję seksualną i oczekiwania związane z odczuwaniem przyjemności seksualnej2.
W artykule zostaną opisane wyniki badań dotyczących seksualności i dysfunkcji seksualnych przeprowadzonych w trzech regionach świata: Indiach, Chinach i krajach Ameryki Łacińskiej. Kryterium takiego wyboru stanowi duże zróżnicowanie kulturowe oraz dostępność reprezentatywnych badań.
