Per aspera ad astra
Zastosowanie technik terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zespołu stresu pourazowego
dr n. med. Aleksandra Skiba1
lek. Justyna Sobolewska-Nowak1
dr n. med. Anna Szczegielniak2,3
- Podstawowe cechy kliniczne zespołu stresu pourazowego (PTSD)
- Techniki terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) wykorzystywane w leczeniu tego zaburzenia – przedstawienie najnowszych i najbardziej interesujących badań w tym zakresie
Zespół stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder) to jedno z zaburzeń lękowych. Jest opisywany jako reakcja na obiektywnie ciężką sytuację stresową, którą pacjent wiąże z zagrożeniem życia lub swojej integralności cielesnej. Osoba z takim rozpoznaniem może bezpośrednio lub pośrednio doświadczać niebezpiecznej sytuacji. Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia PTSD są płeć żeńska, wcześniejsza diagnoza psychiatryczna – szczególnie choroba afektywna dwubiegunowa czy zaburzenia lękowe, doświadczenia zdarzeń traumatycznych w przeszłości, wysoki poziom neurotyzmu jako cechy osobowości lub obecność objawów dysocjacyjnych w przebiegu ostrej reakcji na stres1. Dysregulacja klasycznej reakcji „walcz lub uciekaj” u osób z PTSD jest wynikiem nadwrażliwości neurologicznej i pobudzenia podkorowych struktur układu limbicznego. Badania dotyczące neurobiologii PTSD wskazują m.in. na zmniejszoną objętość hipokampu i podwyższoną aktywność noradrenergiczną u tych pacjentów2.
Głównymi cechami klinicznymi PTSD są:
- ponowne przeżywanie zdarzenia z niepokojącymi wspomnieniami, snami, retrospekcjami i/lub cierpieniem psychicznym i fizycznym
- uporczywe unikanie bodźców, które mogłyby wywołać wspomnienia lub doświadczenia związane z traumą
- zwiększone pobudzenie manifestujące się drażliwością, zaburzeniami snu, nadreaktywnością na bodźce czy trudnościami w koncentracji3.
