Per aspera ad astra

Zastosowanie technik terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zespołu stresu pourazowego

dr n. med. Aleksandra Skiba1
lek. Justyna Sobolewska-Nowak1
dr n. med. Anna Szczegielniak2,3

1Klinika Psychiatrii Dorosłych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

2Sekcja Kształcenia Specjalizacyjnego, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne

3Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej, Wydział Nauk Medycznych w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

dr n. med. Aleksandra Skiba

Klinika Psychiatrii Dorosłych

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Aleksandrowska 159

91-229 Łódź

e-mail: aleksandra.skiba@umed.lodz.pl

  • Podstawowe cechy kliniczne zespołu stresu pourazowego (PTSD)
  • Techniki terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) wykorzystywane w leczeniu tego zaburzenia – przedstawienie najnowszych i najbardziej interesujących badań w tym zakresie

Zespół stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder) to jedno z zaburzeń lękowych. Jest opisywany jako reakcja na obiektywnie ciężką sytuację stresową, którą pacjent wiąże z zagrożeniem życia lub swojej integralności cielesnej. Osoba z takim rozpoznaniem może bezpośrednio lub pośrednio doświadczać niebezpiecznej sytuacji. Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia PTSD są płeć żeńska, wcześniejsza diagnoza psychiatryczna – szczególnie choroba afektywna dwubiegunowa czy zaburzenia lękowe, doświadczenia zdarzeń traumatycznych w przeszłości, wysoki poziom neurotyzmu jako cechy osobowości lub obecność objawów dysocjacyjnych w przebiegu ostrej reakcji na stres1. Dysregulacja klasycznej reakcji „walcz lub uciekaj” u osób z PTSD jest wynikiem nadwrażliwości neurologicznej i pobudzenia podkorowych struktur układu limbicznego. Badania dotyczące neurobiologii PTSD wskazują m.in. na zmniejszoną objętość hipokampu i podwyższoną aktywność noradrenergiczną u tych pacjentów2.

Głównymi cechami klinicznymi PTSD są:

  • ponowne przeżywanie zdarzenia z niepokojącymi wspomnieniami, snami, retrospekcjami i/lub cierpieniem psychicznym i fizycznym
  • uporczywe unikanie bodźców, które mogłyby wywołać wspomnienia lub doświadczenia związane z traumą
  • zwiększone pobudzenie manifestujące się drażliwością, zaburzeniami snu, nadreaktywnością na bodźce czy trudnościami w koncentracji3.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Techniki CBT

Interwencje psychologiczne skoncentrowane na traumie (TFPI – trauma-focused psychological interventions) polegają na rozpoznawaniu i zmianie niekorzystnych przekonań na temat traumatycznych doświadczeń, [...]

EMDR

Desensytyzacja i przetwarzanie za pomocą ruchu gałek ocznych (EMDR – eye movement desensitisation and reprocessing) to technika oparta na ponownym przetworzeniu [...]

Badania

Bardzo ciekawe wnioski wynikają z jednego z najnowszych badań, które przeprowadzili Weisholtz i wsp. Mierzono w nim korelację pomiędzy aktywacją grzbietowo-przyśrodkowej [...]

Podsumowanie

CBT koncentruje się na związku między myślami, uczuciami i zachowaniami, skupia się na bieżących problemach i objawach, a także na zmianie [...]
Do góry