prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy!

Złota polska jesień, która w tym roku raczy nas dużą dawką słonecznych promieni, dodając energii na nadchodzące późnojesienne i zimowe dni, jest idealnym czasem do lektury kolejnego numeru „Psychiatrii po Dyplomie”. Jak zawsze liczymy, że nasz dwumiesięcznik, bogaty w interesujące i zróżnicowane artykuły, będzie źródłem wiedzy oraz zachętą do nowego spojrzenia na zagadnienia z dziedziny psychiatrii.

Głównym tematem październikowego numeru jest publikacja dr Anny Baran i prof. Agnieszki Gmitrowicz pt. „Zalecane postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne u pacjenta z ryzykiem samobójczym w opiece psychiatrycznej”. Jak słusznie podkreślają Autorki, praca z pacjentem wykazującym ryzyko suicydalne jest niezwykłym wyzwaniem dla lekarza i całego zespołu medycznego. Niepokojące dane statystyczne, wyraźnie wskazujące na wzrost liczby samobójstw (a co za tym idzie – konieczność wzmożonej uwagi i szczególnego wsparcia dla osób z ryzykiem samobójczym w opiece psychiatrycznej), zmuszają do głębszych przemyśleń i poszukiwania rozwiązań. Od kilku lat rzeczywistość, obfitująca zarówno w stare, jak i nowe czynniki stresogenne, wpływa na pogorszenie stanu psychicznego jednostek i całych społeczeństw. Spośród problemów istotnie przyczyniających się do tego zjawiska można wymienić chociażby restrykcje pandemiczne, które głęboko odbiły się na relacjach międzyludzkich, a także sytuację polityczną za naszą wschodnią granicą.

Próby samobójcze i samobójstwa dokonane należą do najbardziej traumatycznych przeżyć w pracy zawodowej całego zespołu medycznego. Budzą wiele obaw i wątpliwości co do tego, czy udzielona pomoc była prawidłowa i wystarczająca, do czego przyczynia się także brak ujednoliconych standardów i zaleceń dotyczących postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u pacjenta z ryzykiem samobójczym w opiece psychiatrycznej. Celem tego niezwykle ważnego artykułu jest zaproponowanie wybranych wskazówek w pracy psychiatry z pacjentem wykazującym ryzyko suicydalne, opartych na dowodach naukowych. Autorki zwracają uwagę zarówno na ochronę zdrowia i życia osób w kryzysie psychicznym, jak i dbałość o stan psychiczny zespołu niosącego pomoc. W najtrudniejszych przypadkach ma to na celu zmniejszenie skali traumatycznych przeżyć związanych ze śmiercią pacjenta.

W pozostałej części numeru proponujemy Państwu wiele zróżnicowanych i praktycznych tematów. Październikowe wydanie otwiera interesujący felieton naukowy „Przez żołądek do mózgu”, opracowany przez dr. hab. Przemysława Pacana. Autor porusza problem etiopatogenezy zaburzeń psychicznych, koncentrując się na mikrobiocie przewodu pokarmowego, która wpływa na ich rozwój i przebieg. Przygotowana publikacja jest źródłem wielu informacji, które są godne uwagi, często zaskakujące, a niekiedy wciąż jeszcze niezbadane. Zachęcam do lektury tekstu oraz zgłębienia tematu.

Prof. Zbigniew Lew-Starowicz w swoim artykule odpowiada na pytanie Czytelnika o mało znany zespół choroby poorgazmicznej. Co ciekawe, dotyczy on zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Autor przywołuje aktualne dane statystyczne, przedstawia rzeczywisty obraz problemu oraz sposób jego postrzegania przez samych pacjentów i przez ich otoczenie. Bardzo interesujący tekst, serdecznie zapraszam do lektury.

Jeśli chodzi o zdrowie kobiet, gorąco zachęcam do zapoznania się z opracowaniem dr Aleksandry Barabasz-Gembczyk i prof. Krzysztofa Kuci, którzy pochylili się nad problemem zaburzeń i chorób psychicznych występujących u pacjentek z zespołem policystycznych jajników. Zgodnie z wytycznymi zaleca się przeprowadzanie badań przesiewowych u kobiet z tym schorzeniem pod kątem występowania zaburzeń depresyjnych i lękowych oraz zaburzeń z napadami objadania się.

Kolejny artykuł autorstwa znakomitych lekarzy – lek. Krzysztofa Berbeki i lek. Anny Orzeł – to praca pt. „Rozwój ośrodkowego układu nerwowego w prenatalnym badaniu USG – implikacje kliniczne”. Autorzy zgodnie podkreślają, że badanie neurosonograficzne płodu umożliwia identyfikację subtelnych zmian w rozwoju struktur mózgowych, co może pozwolić na wczesną diagnostykę przyszłych zaburzeń psychicznych, a co najważniejsze – dać szansę wdrożenia we wczesnym okresie noworodkowym i niemowlęcym odpowiednich metod terapii oraz rehabilitacji.

W bieżącym wydaniu zachęcam również do lektury prac poświęconych farmakoterapii: „Stosowanie neuroleptyków w terapii zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych” (Bartłomiej Czyżniewski i prof. Tomasz Sobów) oraz „Wykorzystanie bupropionu w leczeniu depresji – aspekty praktyczne” (dr hab. Sławomir Murawiec i lek. Małgorzata Maj). Biorąc pod uwagę możliwe działania niepożądane leków psychiatrycznych, zapraszam natomiast do zapoznania się ze spojrzeniem praktyków na zjawisko hiperprolaktynemii oraz związanych z nią trudności terapeutycznych dla psychiatry. W pracy, którą napisaliśmy wspólnie z dr Katarzyną Wachowską, staraliśmy się w sposób przejrzysty i ciekawy przedstawić wspomniane zaburzenie, omówić leki mogące być jego przyczyną, zaprezentować potencjalne konsekwencje i możliwości przeciwdziałania temu zjawisku.

Bieżące wydanie zamyka dział tworzony wspólnie przez młodych naukowców, lekarzy i studentów. Tym razem zespół pod opieką lek. Katarzyny Sitkowskiej przedstawił medyczne powikłania bulimii, na podstawie przeglądu najistotniejszych prac w tym zakresie.

Wszystkie artykuły wchodzące w skład październikowego wydania niosą ze sobą cenną dawkę wiedzy – jestem więc przekonany, że każdy Czytelnik znajdzie coś dla siebie. Zaczytując się w jesiennym wydaniu, z pewnością odniosą Państwo wrażenie, że w naszej dziedzinie nie ma zagadnień, nad którymi nie warto byłoby się pochylić. W każdym temacie można znaleźć intrygujące niuanse, które nierzadko okazują się meritum danego problemu.