Interakcje pomiędzy depresją a bólem są różnorodne i mają istotne znaczenie kliniczne. Ból istnienia, opisywany przez wielu filozofów, zwłaszcza egzystencjalistów, może występować w przebiegu tego schorzenia¹. Zaburzenia depresyjne mogą pojawić się również jako wynik samej obecności bólu albo innych, związanych z chorobami somatycznymi dolegliwości. W przebiegu zaburzeń depresyjnych nierzadko występują dolegliwości bólowe. Możliwe jest także, że inne zaburzenia psychiczne, np. somatyzacyjne, przebiegające z bólem prowadzą do depresji. Dokładny opis objawów dokonany przez pacjenta, diagnostyka oraz obiektywizacja dolegliwości stanowią punkt wyjścia do zlecenia optymalnej terapii i do określenia rokowania.

Definicje bólu i depresji

Ból został zdefiniowany przez Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu (IASP – International Association for the Study of Pain) jako nieprzyjemne doznanie zmysłowe oraz emocjonalne. Jest ono związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek². Dolegliwości bólowe ogółem stanowią jeden z najczęstszych powodów korzystania z pomocy lekarskiej. Ból przewlekły dotyka 1/3 populacji w wieku 45 lat. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że 25 mln Amerykanów zgłasza ból, a 5-8 mln stosuje opioidy w jego terapii. Koszt leczenia wynosi 600 mld USD rocznie (z uwzględnieniem spadku produktywności i kosztów ogólnomedycznych)³.

Ból jest klasyfikowany ze względu na czas trwania jako:

• ostry (charakteryzuje się nagłym początkiem, ma nasilenie umiarkowane lub duże, znaczenie ostrzegawczo-obronne, znika po usunięciu czynnika organicznego)
• nawracający (występuje okresowo, samoistnie lub po zadziałaniu czynnika organicznego)
• przewlekły (trwający powyżej 3 miesięcy)⁴.

Klasyfikacja patofizjologiczna bólu uwzględnia jego następujące rodzaje:

• receptorowy
  • somatyczny
  • trzewny
• rzutowany
• patologiczny
  • neuropatyczny
  • zapalny
  • nocyplastyczny (czynnościowy)⁴.

Aktywacja nocyceptorów i ból nocyceptywny nie są stricte bólem, stanowią tzw. nocycepcję. Odczucie bólu natomiast kształtuje się w ośrodkowym układzie nerwowym. Impuls nocyceptywny biegnie do rogu tylnego rdzenia kręgowego (pierwszy neuron czuciow...

To, co nazywamy depresją, ma – podobnie jak ból – wiele postaci klinicznych i zróżnicowaną etiologię. Wśród objawów są wymieniane: obniżony nastrój i napęd, blady afekt, słabo wyrażona mimika, zmniejszenie aktywności. W przebiegu depresji mogą poj...