Okiem praktyka

Kontakt z naturą, ptakoterapia i ornitologia terapeutyczna – aktywności pozytywnie wpływające na zdrowie psychiczne

dr hab. n. med. Sławomir Murawiec1
prof. dr hab. n. biol. Piotr Tryjanowski2

1Akademia Zdrowia Psychicznego Harmonia, Warszawa

2Wydział Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Sławomir Murawiec

e-mail: smurawiec@gmail.com

  • Kontakt z naturą a zdrowie psychiczne – przegląd badań i opis doświadczeń z własnej praktyki
  • Usługi ekosystemowe i bioróżnorodność
  • Ptakoterapia i ornitologia terapeutyczna – czy można wykorzystać je dla dobra pacjentów?

Wracając pamięcią do sytuacji sprzed kilku lat, możemy odtworzyć obrazy towarzyszące realiom pandemii. Pamiętamy z tego okresu doskonale nagłe zwiększenie częstości odwiedzin lasów miejskich i innych dostępnych terenów zielonych w pierwszych miesiącach lockdownu – wiosną 2020 r. Leśnymi ścieżkami kroczył długi sznur ludzi, zachowujących między sobą bezpieczną odległość. Niekończący się pochód pojedynczych osób, par i rodzin. Natężenie ruchu przypominało to, które widzimy w pasażach handlowych albo na nadmorskich promenadach, i zdecydowanie odbiegało od normy średniorocznej. Stan zagrożenia zdrowia i życia związany z wybuchem pandemii oraz zalewem informacji medialnych na temat podstępnego wirusa sprawił, że mieszkańcy Polski ruszyli w kierunku naturalnych terenów. Ale czy tylko oni?

Wyniki badań wskazują, że nie tylko. Trend związany ze zwróceniem się ludzi ku naturze został odnotowany globalnie. Lenda i wsp.1 dokonali przeglądu (global mini-review) prac naukowych i publikacji o charakterze popularnym na temat kontaktu z naturą w dobie pandemii COVID-19 w kontekście zdrowia psychicznego. Zjawisko obserwowane w realnym świecie znalazło potwierdzenie także w wirtualnej rzeczywistości. Według prostych wskaźników Google Trends zainteresowanie aktywnościami związanymi z kontaktem z naturą zwiększyło się podczas lockdownu w zestawieniu z poprzedzającymi 5 latami. Dla milionów ludzi, którzy z powodu restrykcji zostali uwięzieni w miejscach zamieszkania i mogli przemieszczać się tylko w ich pobliżu, kontakt z dostępnymi w mieście niewielkimi obszarami naturalnymi był skutecznym sposobem poprawy samopoczucia psychicznego.

Pamiętamy, że w okresie pandemii pojawiało się wiele prac oceniających jej wpływ na różne aspekty zdrowia i życia ludzi. Również na temat, który można ująć w haśle: „kontakt z naturą a zdrowie psychiczne”, powstało wiele artykułów naukowych (w tym nasze własne2,3). Jeśli chodzi o liczby, autorzy cytowanej metaanalizy włączyli do niej 47 prac naukowych z 28 krajów, 4 badania globalne (populacja badana liczyła 114 466 osób) oraz 36 artykułów o charakterze popularnym z 7 krajów. Wskazuje to na powszechny charakter omawianego zjawiska – nie była to jedna praca ani kilka publikacji stworzonych przez zapaleńców, lecz całkiem pokaźna liczba tekstów i badań.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Usługi ekosystemowe

Po zarysowaniu szerszego tła obejmującego liczne publikacje na temat wpływu kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne, aktualne wyzwania dla zdrowia psychicznego [...]

Ptakoterapia

W Wielkiej Brytanii ponad 1,3 mln osób należy do Królewskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (Royal Society for the Protection of Birds), co [...]

Ornitologia terapeutyczna

O ile „Ptakoterapia” jest dziełem osoby z doświadczeniem zaburzeń psychicznych, o tyle książka „Ornitologia terapeutyczna. Ptaki – Zdrowie – Psychika”7 została [...]

Bioróżnorodność

Podobnie jak w psychoterapii wyróżnia się czynniki wspólne i specyficzne, tak w odniesieniu do kontaktu ze środowiskiem naturalnym lub jego elementami [...]

Inne badania

Ratcliffe i wsp.14,15 zwrócili uwagę na regeneracyjne właściwości kontaktu z naturą w kontekście stresu i zmęczenia. W badaniu dotyczącym oddziaływania śpiewu [...]

Podsumowanie

Jesteśmy świadkami niezwykle dynamicznego rozwoju badań ukazujących pozytywny wpływ kontaktu z naturą na zdrowie psychiczne. Szczególną rolę zarówno w praktyce lekarskiej, [...]
Do góry