Farmakoterapia
Amitryptylina jako koanalgetyk w leczeniu bólu przewlekłego u pacjentów z depresją i bólem neuropatycznym
dr hab. n. med. Anna Antosik-Wójcińska, prof. WMCM UKSW
lek. Bartłomiej Antoniak
lek. Michalina Kwasowiec
- Ból jako źródło i następstwo zaburzeń depresyjnych
- Zastosowanie amitryptyliny w leczeniu bólu przewlekłego, w tym bólu o charakterze neuropatycznym
- Opisy przypadków z praktyki klinicznej
Depresja a ból
Depresja, wbrew ogólnemu rozumieniu, to nie tylko obniżenie nastroju lub brak sił, lecz także inne objawy, takie jak ból. Depresja bywa nazywana stanem „bólu psychicznego”, ponieważ składające się na jej obraz objawy generują stan uogólnionego cierpienia. Cierpieniu psychicznemu nierzadko towarzyszy ból fizyczny1.
W literaturze powszechnej i naukowej wskazuje się na częste współwystępowanie depresji i bólu2. Zgodnie z wynikami badań objawy somatyczne mogą występować u 30-54% pacjentów z depresją2-4; inne źródła podają, że odsetek ten może wynosić 80-95%5-8.
Depresja może wpływać na wrażliwość na ból, obniżając próg bólowy, a czasami będąc pierwotną przyczyną dolegliwości bólowych. Ból związany z depresją często nie ma somatycznego podłoża7. W badaniu STAR*D (Sequenced Treatment Alternatives to Relieve Depression) 80% pacjentów z depresją zgłaszało ból6, a w badaniu FINDER (Factors Influencing Depression Endpoints Research) – aż 95%, z czego ponad połowa określała jego intensywność jako umiarkowaną lub dużą5. Najczęściej wymieniane objawy to bóle głowy, pleców, stawów, kończyn i brzucha.
Relacja między depresją a bólem jest skomplikowana i wieloaspektowa. Nasilenie objawów depresyjnych, nastrój pacjenta oraz jego percepcja rzeczywistości wpływają na odczuwanie i interpretację doznań bólowych. Wiele badań sugeruje, że nasilenie bólu może pomagać w przewidywaniu nasilenia depresji9, a im bardziej zaawansowana jest depresja, tym intensywniejsze mogą być dolegliwości bólowe.
Częstość występowania przewlekłego bólu wzrasta z wiekiem. Ocenia się, że dotyka on 80% osób po 65 r.ż., a po 80 r.ż. może dotyczyć nawet 100% osób, niezależnie od współwystępowania zaburzeń psychicznych. Dolegliwości bólowe o przewlekłym charakterze mogą prowadzić do obniżenia nastroju i skutkować depresją. Chociaż ból nie jest wymieniany jako objaw depresji w międzynarodowych klasyfikacjach ICD i DSM, często stanowi istotny element jej obrazu klinicznego. Badania wykazały, że aż 69% pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi zgłaszało lekarzowi jedynie objawy somatyczne, pomijając objawy psychiczne10.
Chociaż remisja depresji nie jest uzależniona od ustąpienia dolegliwości bólowych, brak poprawy w zakresie somatycznym, mimo złagodzenia objawów depresyjnych, może negatywnie wpływać na jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Problemy związane z ...
