Kontrowersje w psychiatrii
Przestępczość wśród osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
mgr psych. Olga Rajkiewicz
dr n. med. Monika Szymańska
prof. dr hab. n. med. Zbigniew Lew-Starowicz
- Kliniczne i neurobiologiczne cechy zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD)
- Przegląd piśmiennictwa dotyczącego potencjalnych związków między ASD a popełnianiem czynów prawnie zakazanych
- Wyzwania i perspektywy badawcze
Dane epidemiologiczne wskazują, że liczba osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD – autism spectrum disorder) stale wzrasta, autyzm zaś jest diagnozowany ok. 4 razy częściej u chłopców niż u dziewcząt. ASD uznaje się za zaburzenia neurorozwojowe i zalicza do najczęstszych problemów psychiatrycznych, z którymi spotykają się specjaliści zajmujący się dziećmi w wieku rozwojowym. Częstość występowania ASD (wg DSM-5) ocenia się na 1-4% populacji, przy czym u 70% osób stwierdza się również zaburzenia współistniejące, np. zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention deficit hyperactivity disorder). Wśród podstawowych cech ASD wymienia się różnorodne trudności w interakcjach społecznych oraz komunikacji, ograniczone, stereotypowe i powtarzalne zachowania, działania i zainteresowania.
W ciągu ostatnich dziesięcioleci coraz większą uwagę poświęca się badaniom z zakresu psychopatologii oraz zachowań przestępczych, z uwzględnieniem długości życia. Wiele badań wykazało związek między zaburzeniami neurorozwojowymi a ryzykiem zachowań aspołecznych. Co ważne, kilka prospektywnych badań podłużnych udowodniło, że zaburzenia w rozwoju samokontroli mogą zwiększać ryzyko późniejszych zachowań aspołecznych (choć rola towarzyszących problemów z zachowaniem bywa kwestionowana)1. Opisywano ponadto powiązania różnych cech indywidualnych, takich regulacja i przetwarzanie emocji, występowanie tików lub trudności w uczeniu się, z destrukcyjnością oraz skłonnością do przestępczości.
Czyny przestępcze popełniane przez osoby z ASD stanowią trudny i drażliwy temat. Wielu badaczy wyraża obawy, że doniesienia o poważnych przestępstwach dokonywanych przez przedstawicieli tej populacji mogą wywołać niepotrzebny niepokój rodziców i stygmatyzację pacjentów z ASD. Naukowcy, klinicyści, decydenci oraz organizacje wspierające współpracują nad przeprowadzeniem rzetelnych analiz, a co za tym idzie – lepszym zrozumieniem i skutecznymi sposobami rozwiązywania problemów z tego zakresu.
Istnieje kilka stałych neurostrukturalnych i neurofunkcjonalnych czynników skorelowanych z podstawowymi deficytami występującymi w ASD. Niewiele badań dotyczy jednak neurobiologicznego podłoża przestępstw popełnianych przez osoby z takimi zaburzen...