Rozpoznawanie zaburzeń preferencji seksualnych w kontekście opiniowania sądowo-psychiatrycznego jest kluczowym elementem procesu diagnostycznego sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej. Od tego rozpoznania zależy często rodzaj zasądzonej kary pozbawienia wolności lub zastosowanie wybranych środków zapobiegawczych, takich jak terapia seksuologiczna. Sam proces diagnostyczny zaburzeń parafilicznych okazuje się jednak niezwykle złożony i wymaga współpracy biegłych kilku specjalności. Problemem jest również dostępność narzędzi, które mogłyby zostać zastosowane w celu wsparcia procesu diagnostycznego. W ostatnim czasie udostępniono bezpłatne narzędzia diagnostyczne, oparte na aktualnych polskich normach, z których mogą korzystać klinicyści.

Diagnoza zaburzeń preferencji seksualnych w seksuologii sądowej

Zaburzenia preferencji seksualnych, określane również mianem zaburzeń parafilicznych (za klasyfikacją DSM-5)¹, należą do utrwalonego nienormatywnego wzorca pobudzenia seksualnego prowadzącego do cierpienia, ograniczenia funkcjonowania psychospołecznego lub wykorzystywania osób, które nie mogą wyrazić zgody na kontakt seksualny. Dla osoby z zaburzeniami preferencji seksualnych, zależnie od typu doświadczanej parafilii, preferowaną formą kontaktu seksualnego może być wykorzystywanie niespecyficznych obiektów, np. kajdanek, lub doświadczanie określonych sytuacji, np. ograniczenia możliwości poruszania się – krępowania.

Co istotne, wcześniej sądzono, że parafilie nie występują powszechnie w populacji nieklinicznej. Pogląd ten uległ jednak zmianie, zwłaszcza po przeprowadzeniu serii badań z uwzględnieniem anonimowych ankiet internetowych, badań na większych próbach badawczych oraz wykorzystujących duże zbiory danych (big data), obejmujące np. miliony słów kluczowych stosowanych przez użytkowników internetu do uzyskiwania takich treści pornograficznych, które odpowiadają ich preferencjom². W toku prowadzonych analiz okazało się, że parafilie, w łagodnej postaci, często występują w populacji nieklinicznej. Do niedawna uznawano, że są one rozpoznawane niemal wyłącznie wśród mężczyzn. Nowe badania przyniosły zmianę także tego poglądu, ponieważ okazało się, że o ile wśród kobiet preferencje parafiliczne są co prawda rzadsze, o tyle również występują powszechnie³.