Badania potwierdzają rolę uszkodzeń oksydacyjnych w chorobach cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby układu krążenia, a schorzenia te często dotykają osób z zaburzeniami psychicznymi. Coraz większa liczba dowodów wskazuje również na potencjalny wpływ zaburzeń równowagi pro-/antyoksydacyjnej na ryzyko rozwoju i przebieg schorzeń psychicznych. Modyfikacje środowiskowe oraz dotyczące stylu życia skoncentrowane na modulacji równowagi pro-/antyoksydacyjnej organizmu wydają się skutecznym narzędziem wzmacniającym podstawowe formy terapii zaburzeń psychicznych.

Równowaga pro-/antyoksydacyjna

Reaktywne formy tlenu (ROS – reactive oxygen species) są cząsteczkami, które w swojej strukturze zawierają atom tlenu z niesparowanym elektronem (rodnikowe ROS) lub wiązanie tlen–tlen (nierodnikowe ROS)¹. Wolne rodniki na zewnętrznej orbicie mają jeden niesparowany elektron, który czyni je wysoce reaktywnymi, niestabilnymi cząsteczkami o wysokim powinowactwie do innych cząsteczek^1,2.

Podczas takich procesów, jak oddychanie, trawienie, metabolizm składników odżywczych, przemiany węglowodanów i tłuszczów, dochodzi do powstawania ROS. Fizjologiczne stężenia ROS w strukturach organizmu to tzw. eustres oksydacyjny¹. Stanowi on istotny element odporności wrodzonej, chroniący organizm przed patogenami. ROS odgrywają także ważną rolę w licznych procesach fizjologicznych organizmu³. Związki te w niskich stężeniach są niezbędne do zapewnienia prawidłowej sygnalizacji wewnątrzkomórkowej w układzie nerwowym i wpływają na różnicowanie się oraz dojrzewanie neuronów². Sygnalizacja za pośrednictwem nierodnikowego ROS – nadtlenku wodoru – jest niezbędna w procesach komórkowych: aktywacji, represji czynników transkrypcyjnych i ekspresji genów, programowanej śmierci komórki, regulacji fosforylacji i cyklu komórkowego. ROS działają także jako regulatory i mediatory metabolizmu oraz stymulują transport glukozy do komórek¹.

Narażenie struktur organizmu (komórek, tkanek) na większe ilości ROS uruchamia kaskadę reakcji, w wyniku której aktywowane są wewnętrzne mechanizmy obronne ustroju, zapewniającą skuteczną neutralizację ich nadmiaru2. W organizmie człowieka ROS są ...

W pierwszej linii obrony komórkowej uczestniczą enzymatyczne antyoksydanty: dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), katalaza (CAT), peroksydaza glutationowa (GPx), reduktaza glutationowa (GR) i peroksyredoksyny (Prxs)1. Do nieenzymatycznych antyoksydantów ...