Klasyfikacja leków przeciwpsychotycznych

Leki przeciwpsychotyczne (LPP), w literaturze określane także jako neuroleptyki, są stosowane głównie w celu redukcji objawów psychotycznych. Wyróżniamy trzy generacje tych leków (tab. 1), obejmujące substancje o zróżnicowanej budowie chemicznej i różnorodnym mechanizmie działania. Warto podkreślić, że mimo określenia „przeciwpsychotyczne” neuroleptyki znajdują bardzo szerokie zastosowanie w psychiatrii, znacznie wykraczające poza zaburzenia przebiegające z objawami psychotycznymi¹.

Leki przeciwpsychotyczne w formie iniekcji długo działających

LPP w formie iniekcji długo działających (LAI – long acting injection) są skuteczną, ale potencjalnie niedostatecznie wykorzystywaną opcją leczenia schizofrenii i innych ciężkich zaburzeń psychicznych². Spośród wymienionych w tekście LPP część jest dostępna w formie LAI. Jeśli chodzi o LPP I generacji, formuła LAI od wielu lat funkcjonuje w przypadku: haloperydolu, flupentyksolu, zuklopentyksolu i flufenazyny (niedostępnej w Polsce). Od czasu zatwierdzenia przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA – Food and Drug Administration) w 2003 r. mikrosfery rysperydonu w postaci zastrzyku wprowadzono na rynek kolejne preparaty LPP II/III generacji podawane w omawianej formie (ich substancje czynne to, oprócz rysperydonu, paliperydon, olanzapina i arypiprazol). Dostępne LPP typu LAI różnią się ceną, odstępami między dawkami, wymaganiami dotyczącymi doustnego podawania po rozpoczęciu terapii, interakcjami lekowymi, wymaganiami w zakresie dostosowywania dawki w przypadku zaburzeń czynności nerek/wątroby oraz logistyką podawania³.

Korzyści wynikające ze stosowania LPP typu LAI

LPP w formie LAI wyróżniają się wśród leków psychotropowych tym, że ich przedłużony czas działania pozwala na stosowanie dawek podawanych w odstępach od 2 tygodni do 6 miesięcy, co ogranicza wahania stężeń w surowicy, maksymalizując tolerancję i minimalizując ryzyko nawrotu objawów w przypadku opóźnionego podania dawki³.

Formuła LAI niesie liczne korzyści. Wśród wymienianych w literaturze znajdują się:

• lepsze przestrzeganie zaleceń
• zmniejszone ryzyko nawrotu i hospitalizacji
• opóźnione i zmniejszone nawroty po zaprzestaniu le-czenia
• możliwość określenia rzeczywistej skuteczności leku i odróżnienia prawdziwej oporności na leczenie od pseudooporności spowodowanej niewystarczającym przestrzeganiem zaleceń
• zmniejszone ryzyko konfliktu z opiekunami/osobami znaczącymi, które sprawdzają/wzmacniają przestrzeganie zaleceń
• możliwość wydłużenia odstępów między kontaktami z ochroną zdrowia, jeśli jest to pożądane (tj. większa autonomia pacjenta) lub konieczne (np. ze względu na podróże i chorobę fizyczną)
• zmniejszone ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny lub z konkretnej przyczyny⁴.