Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD – attention deficit hyperactivity disorder) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych, występującym u ok. 5% dzieci¹ i ok. 2,5% dorosłych². Stanowi zaburzenie o wysokim stopniu dziedziczności, jednak istotną rolę odgrywają również czynniki środowiskowe, takie jak ekspozycje prenatalne, wczesnodziecięce doświadczenia stresowe oraz interakcje gen–środowisko³. Charakteryzuje się utrzymującym się, nieadekwatnym do wieku nasileniem nieuwagi i/lub impulsywności oraz nadpobudliwości, prowadzącym do znaczącego upośledzenia funkcjonowania w obszarze edukacyjnym, zawodowym, rodzinnym i społecznym⁴. Chociaż przez wiele lat ADHD traktowano jako zaburzenie ograniczone do okresu dzieciństwa, obecnie wiadomo, że u znacznej części pacjentów objawy utrzymują się przez całe życie, często w zmodyfikowanej formie⁵. U dorosłych z ADHD stwierdza się zwiększone ryzyko problemów interpersonalnych, trudności w utrzymaniu stabilnej pracy, większą podatność na uzależnienia, zaburzenia afektywne i lękowe oraz ogólnie niższą jakość życia⁶.

W ostatnich latach obserwuje się wyraźny trend w zakresie wzrostu liczby osób zgłaszających się do psychiatry z podejrzeniem ADHD, również w Polsce. Wynika to z rosnącej świadomości społecznej, łatwiejszego dostępu do informacji w mediach oraz szerokiej obecności tego zagadnienia w przestrzeni publicznej. Coraz częściej pacjenci sami identyfikują u siebie objawy, korzystają z testów dostępnych online i zgłaszają się do specjalistów z oczekiwaniem potwierdzenia diagnozy oraz wdrożenia leczenia farmakologicznego⁷. Zjawisko to ma pozytywne strony, ponieważ umożliwia wcześniejsze dotarcie do pomocy osobom rzeczywiście cierpiącym na ADHD, ale jednocześnie rodzi istotne zagrożenia kliniczne. Należą do nich m.in.: ryzyko nadrozpoznawalności ADHD u osób, u których objawy są lepiej wyjaśniane przez inne zaburzenia psychiczne, zbyt szybkie wdrażanie farmakoterapii bez pełnej diagnostyki różnicowej, a także pomijanie współchorobowości, mogącej wpływać w istotny sposób na przebieg leczenia. Nieprawidłowo postawiona diagnoza może prowadzić do niewłaściwej terapii, opóźniać rozpoznanie innych schorzeń i narażać pacjenta na działania niepożądane leków psychostymulujących⁸.

Trudności diagnostyczne wynikają nierzadko z nakładania się objawów ADHD na inne zaburzenia psychiczne. U osób dorosłych z ADHD objawy często przybierają postać przewlekłej dezorganizacji, trudności w zarządzaniu czasem, impulsywnych decyzji lub p...