Neurologia

Napad padaczkowy i stan padaczkowy – błędy i postępowanie właściwe na SOR oraz w izbie przyjęć

Dr n. med. Ewa Nagańska

Klinika Neurologii i Epileptologii SPSK CMKP w Warszawie

Adres do korespondencji: Dr n. med. Ewa Nagańska, Klinika Neurologii i Epileptologii SPSK CMKP, ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa, tel. 501 084 659, faks 22 584 13 06, e-mail: enaganska@yahoo.com

Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób neurologicznych. Wskaźnik rozpowszechnienia określany jest na 1-1,5 proc.; w Polsce choruje na padaczkę ok. 400 tys. osób. Choroba objawia się nawracającymi spontanicznie napadami padaczkowymi, które są bardzo częstym powodem konsultacji na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) i w izbach przyjęć.

Najważniejszym problemem, przed którym staje lekarz z SOR, jest decyzja o wyborze i podaniu leków przeciwdrgawkowych u chorego przywiezionego „po napadzie padaczkowym”. Podobna semiologia incydentów napadowych o różnej etiologii wymaga szczegółowego różnicowania, a przede wszystkim przeprowadzenia dokładnego wywiadu dotyczącego okoliczności zdarzenia, jego przebiegu, czasu trwania, doznań chorego przed napadem i po napadzie. Tylko prawidłowe rozpoznanie charakteru incydentu napadowego daje szansę na zastosowanie właściwego doraźnego leczenia, a następnie zaplanowanie dalszej diagnostyki i leczenia długotrwałego. Podstawowym błędem popełnianym w czasie postępowania w lemem, przed którym staje lekarz z SOR, jest decyzja o wyborze i podaniu leków przeciwdrgawkowych u chorego przywiezionego „po napadzie padaczkowym”. Podobna semiologia incydentów napadowych o różnej etiologii wymaga szczegółowego różnicowania, a przede wszystkim przeprowadzenia dokładnego wywiadu dotyczącego okoliczności zdarzenia, jego przebiegu, czasu trwania, doznań chorego przed napadem i po napadzie. Tylko prawidłowe rozpoznanie charakteru incydentu napadowego daje szansę na zastosowanie właściwego doraźnego leczenia, a następnie zaplanowanie dalszej diagnostyki i leczenia długotrwałego. Podstawowym błędem popełnianym w czasie postępowania w izbie przyjęć lub na oddziale ratunkowym jest podawanie leków przeciwdrgawkowych:

  • pacjentom po przebytym, zakończonym incydencie napadowym,
  • pacjentom z objawami ruchowymi, które mogą przypominać drgawki, ale nimi nie są – napady psychogenne, niepadaczkowe,
  • pacjentom z incydentami objawowymi, wtórnie mózgowymi, np. w przebiegu hipoglikemii.


W różnicowaniu przyczyn incydentów z zaburzeniami świadomości i czasem z drgawkami należy zawsze brać pod uwagę omdlenia. Obraz kliniczny głębokich omdleń może być taki sam jak napadów padaczkowych drgawkowych – stąd częste pomyłki diagnostyczne.

Trudności w postawieniu prawidłowego rozpoznania wynikają przede wszystkim z braku możliwości obserwacji incydentu przez lekarza. W okresie międzynapadowym u pacjenta zwykle nie stwierdza się odchyleń w stanie neurologicznym i ogólnym. Najczęściej nie pamięta on przebiegu napadu, a relacje świadków mogą być zmienne.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postępowanie w poszczególnych sytuacjach związanych z występowaniem napadów padaczkowych

Najczęściej mamy do czynienia z pacjentem po przebytym napadzie ogniskowym z zaburzeniami świadomości z wtórnym uogólnieniem do napadu toniczno-klonicznego. Chory w [...]

Schemat postępowania z pacjentem w stanie padaczkowym, z uwzględnieniem zaleceń farmakoterapii opracowanych w formie wytycznych przez EFNS i opublikowanych w 2010 roku[4] oraz zaleceń Polskiego Towarzystwa Epileptologii z 2018 roku[5]

I.Faza stabilizacji (0-5 minut)

Na SOR i w izbie przyjęć

Najczęściej popełniane błędy

Napady rzekomopadaczkowe

Napady rzekomopadaczkowe to zaburzenia zachowania przypominające napady padaczkowe, ale nie są one następstwem wyładowań neuronalnych. Napady psychogenne rzekomopadaczkowe często współistnieją z [...]

Do góry