Nerw wzrokowy jest pęczkiem złożonym z ok. 1,2 mln dośrodkowych włókien nerwowych, które rozpoczynają się w komórkach zwojowych siatkówki. Większość kończy się synapsami w obrębie ciała kolankowatego bocznego. Prawie jedna trzecia włókien odpowiada za centralne 5° pola widzenia¹.

Długość nerwu wzrokowego wynosi ok. 5 cm. Dzielimy go na cztery części:

• wewnątrzgałkową
• wewnątrzoczodołową
• wewnątrzkanałową
• wewnątrzczaszkową, która sięga do skrzyżowania nerwów wzrokowych.

Część wewnątrzgałkowa, tzn. tarcza nerwu wzrokowego, jest najkrótsza – ma długość 1 mm, a przekrój 1,5 mm na 1,75 mm².

Zapalenie nerwu wzrokowego możemy podzielić na pozagałkowe i wewnątrzgałkowe. W pierwszym przypadku wygląd tarczy nerwu wzrokowego jest początkowo prawidłowy, ponieważ nie jest ona objęta procesem chorobowym. Jest to najczęstszy typ zapalenia nerwu wzrokowego u dorosłych. Charakterystycznym objawem jest ból gałek ocznych przy poruszaniu oraz nagły spadek ostrości wzroku. U pacjentów z taką dolegliwością należy wykonać rezonans magnetyczny głowy, aby wykluczyć wczesną postać stwardnienia rozsianego (SM – sclerosis multiplex)³. Chory z reguły szybko trafia na ostry dyżur okulistyczny, a dalsza diagnostyka i leczenie są prowadzone w trakcie hospitalizacji na oddziale okulistyki.

Charakterystyka wewnątrzgałkowego zapalenia nerwu wzrokowego

Zapalenie tarczy nerwu wzrokowego (papillitis), czyli wewnątrzgałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, dotyka jedynie tarczy nerwu wzrokowego. Może zaczynać się pierwotnie w obrębie nerwu wzrokowego lub wtórnie do sąsiadującego zapalenia siatkówki. Charakterystycznymi cechami widocznymi w badaniu oftalmoskopowym są zmienne przekrwienie i obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, które mogą być skojarzone z okołotarczowymi płomykowatymi wybroczynami. Komórki zapalne w tylnej części ciała szklistego mogą towarzyszyć papillitis.