prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki

Szanowni Państwo!

Przed nami drugi w tym roku numer „Stanów Nagłych po Dyplomie”. Tym razem tematem większości artykułów są choroby przewodu pokarmowego. Część z nich należy do powikłań związanych z nadmiernym spożyciem alkoholu. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom jest wyspecjalizowaną Agendą Ministra Zdrowia utworzoną w 2022 r. Jego dane wskazują, że średnie spożycie napojów alkoholowych na jednego mieszańca Polski wzrasta – z 9,45 l w 2017 r. do 9,6 l w 2020 r. (w litrach 100% alkoholu). W tym okresie odnotowano również wzrost spożycia wyrobów o wysokiej zawartości alkoholu (z 3,3 l do 3,7 l 100% alkoholu), przy jednoczesnym obniżeniu spożycia piwa (z 5,42 l do 5,1 l 100% alkoholu). Przytoczone dane nie uwzględniają natomiast dodatkowego negatywnego wpływu pandemii COVID-19. Problem spożycia alkoholu oraz jego niekorzystnych następstw w sferze zdrowotnej, a także społecznej jest zatem wciąż aktualny i spotykamy się z nim w naszej pracy często. Polecam artykuły dotyczące alkoholowego zapalenia wątroby, ostrego zapalenia trzustki czy kwasicy ketonowej w przebiegu cukrzycy typu 1. W artykule dotyczącym krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego autorzy przedstawiają przypadek krwawienia z owrzodzenia, ale strategia postępowania i skale oceny klinicznej odnoszą się również do pacjentów z krwawieniem z żylaków przełyku, które są konsekwencją marskości wątroby.

Zwracam ponadto uwagę na dawkowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, których obecnie w Polsce jest dostępnych kilka (esomeprazol, lanzoprazol, omeprazol, pantoprazol czy rabeprazol). Należy pamiętać, że każdy z nich ma swoją dawkę maksymalną, a ze względu na różnice w drogach eliminacji – również odmienną konieczność dostosowania wysokości dawki do czynności wątroby i nerek. Badania wskazują, że upośledzenie czynności nerek i/lub wątroby jest częstsze u chorych z krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego, szczególnie z żylaków przełyku.

W numerze zamieszczamy też artykuł opisujący problem zachowań samobójczych u dzieci i młodzieży w pandemii COVID-19. Niestety, pomimo schyłkowego okresu pandemii z takimi problemami stykamy się coraz częściej – także u dorosłych. Wrócimy do tego tematu w kolejnych numerach „Stanów Nagłych po Dyplomie”.

Mam nadzieję, że informacje zawarte w przygotowanych artykułach przydadzą się w Państwa codziennej praktyce lekarskiej – zachęcam do wnikliwej lektury!