Temat numeru
Szkodliwa polipragmazja u dializowanej pacjentki
dr n. med. Marta Serwańska-Świętek1
dr hab. n. med. Szymon Brzósko1,2
- Chorzy leczeni dializami mają przepisanych średnio 8-17 leków do codziennego przyjmowania. Rozbudowana farmakoterapia odzwierciedla dużą liczbę chorób współistniejących, a także liczne powikłania związane z niewydolnością nerek i leczeniem dializami, tak jak to miało miejsce w przypadku 82-letniej pacjentki. Niniejszy artykuł ma za zadanie przybliżyć, z czym się wiąże polipragmazja i podpowiada, jak ją redukować oraz unikać związanych z nią powikłań
Opis przypadku
Kobieta, lat 82, ze schyłkową niewydolnością nerek w przebiegu wieloletniego nadciśnienia tętniczego i przewlekłego stosowania leków przeciwbólowych, od 2 lat leczona nerkozastępczo metodą hemodializ (HD), została skierowana do nowego ośrodka dializ w celu kontynuacji leczenia po zmianie miejsca zamieszkania. W karcie informacyjnej z poprzedniego ośrodka widniało 20 pozycji zleconych farmaceutyków do przyjmowania codziennego oraz 2 do doraźnego.
Badanie podmiotowe (w bieżącym ośrodku dializ): pacjentka skarży się na zawroty głowy, szum w prawym uchu (od wielu lat), przewlekły ból kończyn dolnych i kręgosłupa, bezsenność, przewlekłe zaparcia, nudności, suchość śluzówek jamy ustnej, świąd skóry, a w ostatnim czasie wzmożone drżenie rąk. Porusza się z pomocą balkonika. Ogranicza produkty bogate w potas, nie jest przyzwyczajona do stosowania diety ubogosolnej, ubogofosforanowej ani restrykcji przyjmowanych płynów, przybiera 4-4,5 kg między dializami (tzw. sucha masa ciała – 54 kg). Nie potrafi oszacować aktualnej diurezy resztkowej. Neguje alergie na leki. Mieszka z córką, która pomaga przygotowywać leki w organizatorze i przypomina o ich zażyciu. Zdarza się, że chora zapomni przyjąć porannej porcji w dniu dializy lub popołudniowej w dni bez dializ.
U pacjentki stwierdzono współchorobowość, na którą się składają: przewlekła niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową <45%, utrwalone migotanie przedsionków, miażdżyca naczyń obwodowych, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i obu stawów kolanowych, przewlekły ból kończyn dolnych, nieoptymalnie kontrolowane nadciśnienie tętnicze z epizodami wzrostów w trakcie hemodializy nadciśnienia śróddializacyjnego, zaburzenia depresyjne, niedokrwistość i zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej w przebiegu schyłkowej niewydolności nerek. W ostatnim roku miały miejsce 2 upadki w przebiegu zasłabnięcia i hipotonii ortostatycznej, 8 lat temu zaś kobieta przeszła udar niedokrwienny mózgu (UNM).
Chora poddawana jest hemodializom 3 razy w tygodniu po 210 minut z dostępu naczyniowego przez cewnik tunelizowany w prawej żyle szyjnej wewnętrznej. Funkcja cewnika jest dobra, osiągany przepływ krwi to 310 ml. Z powodu niedokrwistości otrzymuje e...
