Ortopedia
Złamanie szyjki kości udowej
dr hab. n. med. Grzegorz Szczęsny
- W niniejszym artykule wyczerpująco omówiono etiologię i następstwa złamań szyjki kości udowej. Zamieszczono także obszerny przegląd stosowanych dawniej oraz aktualnie metod leczenia tego typu złamań (obecnie preferowane są operacyjne, chyba że istnieją przeciwwskazania – wówczas stosowana jest terapia zachowawcza)
Złamania szyjki kości udowej są jednymi z najczęściej występujących obrażeń w obrębie narządu ruchu. Są one przyczyną utraty zdolności motorycznych i pogorszenia jakości życia oraz licznych wynikających z nich niekorzystnych następstw1,2. Wraz ze złamaniami głowy kości udowej i złamaniami przezkrętarzowymi klasyfikowane są łącznie jako złamania bliższego końca kości udowej. Z anatomicznego punktu widzenia złamania głowy kości udowej to takie, których szczelina przełomu przebiega przez głowę, tj. element bliższego końca kości udowej pokryty chrząstką stawową. Przezkrętarzowe z kolei należą do złamań pozastawowych, w których umiejscowienie szczeliny przełomu obejmuje obszar między dystalnym przyczepem torebki stawowej a linią wyznaczoną przez szczyt krętarza mniejszego. Złamaniami szyjki są złamania, których szczelina przełomu przebiega między nimi, tj. między głową kości udowej a przyczepem torebki stawowej stawu biodrowego (ryc. 1).
Częstość występowania złamań kości udowej ocenia się na 40 000 epizodów rocznie (w 2020 r. wg danych Państwowego Zakładu Higieny były to 40 372 przypadki), czyli 284/100 000 mieszkańców3. W tej liczbie złamania szyjki kości udowej obejmują niemal 11 000 pacjentów. W krajach skandynawskich częstość występowania tych złamań jest znacznie większa – ocenia się, że jest niemal 7-krotnie wyższa niż w Europie Południowej i wynosi 950/100 000 kobiet oraz 415/100 000 mężczyzn4. Ocenia się, że aż 80% z nich (w 2020 r. dokładnie 81,7%) występuje u osób po 65 r.ż., w tym najczęściej po 75 r.ż. Ich występowanie wykazuje znaczne zróżnicowanie w zależności od płci – jest blisko 3-krotnie częstsze u kobiet.
Opis przypadku
Kobieta, lat 81, została hospitalizowana z powodu złamania szyjki kości udowej lewej doznanego w wyniku potknięcia się i tzw. upadku z własnej wysokości. Klinicznie uwagę zwracały silny ból oraz niewielki obrzęk i krwiak okolicy biodra lewego. Ruchomość, czucie w obrębie podudzia i stopy, ukrwienie w obrębie kończyny zachowane. Chora obciążona nieleczonym nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i przewlekłą prawokomorową niewydolnością krążenia. W badaniu radiologicznym (RTG) stwierdzono złamanie szyjki kości udowej lewej (ryc. 2). Pacjentkę zakwalifikowano do alloplastyki bipolarnej po przygotowaniu internistycznym.
