prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki

Szanowni Państwo,

Przed nami pierwszy w rozpoczynającym się 2024 roku numer pisma „Stany Nagłe po Dyplomie”, a w nim jak zwykle artykuły obejmujące prawie całą medycynę – począwszy od różnych działów chorób wewnętrznych, poprzez chirurgię, urologię, na psychiatrii skończywszy. Tym razem jednak tematem numeru jest koagulologia, która może mieć – i coraz częściej ma – istotne znaczenie dla medyków wszystkich specjalności. Zaburzenia krzepnięcia mogą się zdarzyć w pracy każdego lekarza – i zawsze całkiem niespodziewanie. W artykule dr n. med. Anny Oleksiak pt. „Postępowanie z pacjentem z polekowymi zaburzeniami krzepnięcia w stanach nagłych” zostały omówione najczęściej spotykane w stanach nagłych polekowe zaburzenia krzepnięcia, a przede wszystkim małopłytkowość poheparynowa (HIT – heparin-induced thrombocytopenia) oraz skazy krwotoczne po doustnych antykoagulantach.

Dostępnych jest coraz więcej klas i preparatów obniżających krzepliwość. Stwarza to większe możliwości terapeutyczne, zwiększa skuteczność i ułatwia leczenie. Niemniej stosowanie leków wpływających na układ krzepnięcia może się wiązać z powikłaniami krwotocznymi i wymagać zastosowania środków hamujących krwawienie, a także odwracających ich działanie. Autorka artykułu porusza przede wszystkim zagadnienia dotyczące powikłań związanych z leczeniem preparatami heparyny (małopłytkowość poheparynowa) oraz doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi, przede wszystkim z grupy antykoagulantów niebędących antagonistami witaminy K (NOAC – non-vitamin K antagonist oral anticoagulants). Warto przypomnieć, że mimo coraz większej dostępności i szerszego ich podawania nie u wszystkich pacjentów mogą być one w bezpieczny sposób zastosowane. Do takich chorych należą osoby z zaawansowaną przewlekłą chorobą nerek, a także po zabiegach implantacji sztucznych zastawek serca czy z trombofilią w przebiegu zespołu antyfosfolipidowego. W artykule przedstawione zostały również wchodzące do praktyki klinicznej preparaty odwracające działanie NOAC.

Autorka wskazuje ponadto, że niektóre stany upośledzenia czynności układu krzepnięcia wiążą się jednocześnie z podwyższonym ryzykiem powikłań zakrzepowych. Podobny stan może się łączyć z intensywnymi działaniami odwracającymi działanie leków przeciwkrzepliwych, np. ze stosowaniem dożylnych preparatów witaminy K jako antidotum w krwawieniach w przebiegu stosowania doustnych antagonistów witaminy K. Ryzyko i konsekwencje powikłań zakrzepowych w niektórych sytuacjach są na tyle poważne, że do tego rodzaju postępowania należy podchodzić z dużą ostrożnością i rozwagą.

Życzę miłej lektury i polecam też najnowsze – już czwarte – wydanie podręcznika „Stany nagłe”.