Przypadek 1

Kobieta, lat 55, po leczeniu radykalnym raka piersi w przeszłości (chemioterapia [CTH – chemotherapy], chirurgia oszczędzająca, terapia celowana, radioterapia [RTH – radiotherapy], hormonoterapia) trafiła na oddział onkologii klinicznej z rozpoznaniem wtórnego nowotworu – mięsaka naczyniowego (angiosarcoma) tej samej piersi. Nie był on wznową raka piersi, ale skutkiem przebytego leczenia onkologicznego, w głównej mierze wcześniejszej RTH.

Angiosarcoma wykazuje agresywny typ wzrostu i wiąże się z występowaniem przerzutów. U opisanej pacjentki miejscowe zaawansowanie procesu uniemożliwiało pierwotną operację, dlatego zakwalifikowano ją do CTH przedoperacyjnej. Sześć lat wcześniej otrzymywała w ramach leczenia przedoperacyjnego chemioterapię AC – silnie emetogenną (o wysokim ryzyku nudności i wymiotów), złożoną z 4 dawek doksorubicyny (antracyklina) i cyklofosfamidu (lek alkilujący). Chora dobrze tolerowała terapię – zalecono jej wówczas pierwotną profilaktykę NV związanych z CTH w postaci aprepitantu z ondansetronem i deksametazonem.

Standardowy schemat do indukcji w mięsaku naczyniowym (AI lub EI) zawiera antracyklinę i dodatkowo ifosfamid (także preparat alkilujący) – to postępowanie jest również wysoce emetogenne. Leki najskuteczniej zmniejszające ryzyko NV zalecane w przypadku mięsaka przez polskie i międzynarodowe towarzystwa w chwili leczenia pacjentki nie były objęte refundacją ani w lecznictwie otwartym, ani zamkniętym dla schematu CTH AI. W związku z tym w czasie pierwszego kursu terapii zaproponowano w prewencji NV jedynie dożylny ondansetron i deksametazon, które nie dały wystarczającego efektu – chora odczuwała w trakcie wlewu CTH nasilone nudności oraz zgłosiła wczesne wymioty, które wymagały podawania dodatkowych, doraźnych leków. Pojawiły się ponadto tzw. nudności i wymioty opóźnione (po zakończeniu hospitalizacji) trwające ponad dobę. Wobec nasilenia objawów pacjentka wyrażała obawy co do bezpieczeństwa dalszej terapii. Zapoznawszy się z toksycznością leczenia, lekarz prowadzący zaoferował do drugiego kursu profilaktykę NV za pomocą leku pozyskanego z darów: netupitantu z palonosetronem (dwuskładnikowa tabletka dostępna w Polsce) w skojarzeniu z deksametazonem. Znacząco poprawiło to tolerancję CTH i umożliwiło ukończenie 4 kursów, doprowadzając do regresji choroby i wykonania leczniczego zabiegu mastektomii.