Szanowni Państwo,

prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki

Przed nami pierwsza w nowym – 2025 – roku odsłona pisma „Stany Nagłe po Dyplomie”, a w nim jak zwykle artykuły z różnych dziedzin medycyny. Tym razem temat numeru jest dość nietypowy w przypadku dorosłych pacjentów – połknięcie ciała obcego. Nasze podejście musi być jednak bardzo wnikliwe i ostrożne z powodu możliwych powikłań. Autorzy (lek. Izabela Tarasiuk, lek. Klaudia Zielińska, dr hab. n. med. Agnieszka Świdnicka-Siergiejko, dr hab. n. med. Krzysztof Kurek) artykułu „Skutki połknięcia baterii, czyli stany nagłe w endoskopii przewodu pokarmowego” opisują przypadek połknięcia baterii (tzw. paluszków AAA) przez osobę dorosłą – przypadek bardzo rzadki. Takie zdarzenie zawsze musi być traktowane jako stan nagły, ponieważ często prowadzi do poważnych powikłań, w tym zgonu pacjenta. Baterie mogą spowodować oparzenia chemiczne i elektryczne, które powodują nawet martwicę i perforację. Największe zagrożenie związane jest z bateriami litowymi, ponieważ lit ma właściwości żrące i może powodować uszkodzenia układu oddechowego, nerwowego, pokarmowego i sercowo-naczyniowego, a zawierające go baterie generują wyższe napięcie.

Najważniejszym przesłaniem przedstawionego przypadku jest poważne traktowanie wszystkich sytuacji połknięcia każdego ciała obcego, z analizą możliwych konsekwencji. Podstawowe i najczęściej wystarczające narzędzie diagnostyczne – klasyczne badanie rentgenowskie – jest szeroko dostępne i tanie. Często konieczny będzie także kontakt z pracownią endoskopii zabiegowej. Warto pamiętać o profilaktyce połknięcia ciał obcych, która w przypadku dzieci polega na przechowywaniu niebezpiecznych przedmiotów poza ich zasięgiem. U osób dorosłych, u których – jak w opisanym przypadku – przyczyną połknięcia są zaburzenia psychiczne, konieczne jest leczenie psychiatryczne.

Zwracam uwagę również na inne ciekawe artykuły w tym numerze „Stanów Nagłych po Dyplomie” dotyczące m.in. krwiaków ośrodkowego układu nerwowego („O człowieku, którego zalała krew, czyli o krwiakach wewnątrzczaszkowych słów kilka” pióra lek. Zuzanny Brunki, lek. Anny Ingielewicz) i dny moczanowej („Bolesne skutki przyjęcia urodzinowego, czyli ostry atak dny moczanowej” autorstwa dr n. med. Sylwii Elert-Kopeć). W cyklu badań obrazowych w stanach nagłych interesująca jest diagnostyka radiologiczna u chorych z dusznością (przypadek opisany przez lek. Jakuba Różalskiego w artykule zatytułowanym „Duszność w wyniku wtórnie zdekompensowanej niewydolności krążenia prowadzącej do zaostrzenia przewlekłej niewydolności nerek, z obecnością ciała obcego w jamie opłucnowej”). Ogromnie ważne jest, aby wiedzieć, jak postępować w coraz częstszych przypadkach majaczenia w przebiegu chorób somatycznych (ten temat poruszają dr n. med. Krzysztof Rewiuk i dr n. med. Alicja Klich-Rączka w artykule „Zespół majaczeniowy w trakcie hospitalizacji z powodu choroby somatycznej”). Występuje ono u rosnącej grupy hospitalizowanych pacjentów w podeszłym wieku. Majaczenie wiąże się ze wzrostem ryzyka innych powikłań, przedłuża i utrudnia leczenie choroby podstawowej, a także zwiększa ryzyko zgonu.

Lektura artykułu „Aspekty prawne postępowania w stanach nagłych” adw. Anny Popławskiej jest obowiązkowa dla wszystkich lekarzy, którzy powinni sobie przypomnieć obowiązki i prawa wobec stanu nagłego przydarzającego się w każdej sytuacji życiowej.

Życzę miłej lektury, samych sukcesów i w pełni kontrolowanych stanów nagłych w tym nowym 2025 roku!