Neurologia

Gdy ból głowy ścina z nóg. Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne

lek. Dmytro Dovbysh1,2

dr n. med. Magdalena Hellmann3

prof. dr hab. n. med. Mariusz Siemiński1,2

1Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Gdański Uniwersytet Medyczny
2Kliniczny Oddział Ratunkowy, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku
3Klinika Neurologii Dorosłych, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Mariusz Siemiński

Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Gdański Uniwersytet Medyczny

ul. Mariana Smoluchowskiego 17, 80-214 Gdańsk

e-mail: mariusz.sieminski@gumed.edu.pl

  •  W niniejszym artykule skupiono się na ostrym typie bólu głowy, nie wnikając przy planowaniu działań diagnostycznych w jego pierwotną ani wtórną etiologię. Nie zmienia to faktu, że przedstawioną poniżej taktykę postępowania można zaadaptować do wszystkich sytuacji, w których ból głowy jest powodem zgłoszenia się pacjenta na szpitalny oddział ratunkowy (SOR)

Opis przypadku

Kobieta, lat 24, została skierowana na SOR z powodu utraty przytomności w miejscu pracy, co było poprzedzone nagłym bólem głowy. W momencie dotarcia na SOR była przytomna, wydolna krążeniowo i oddechowo. Zgłaszała silny ból głowy, który miał początek kilka dni wcześniej – był miernie nasilony, ale ciągły. W dniu zgłoszenia się na SOR pacjentka miała problemy z wykonywaniem rutynowych działań w miejscu pracy – nie mogła sprawnie odczytywać danych z ekranu komputera. Według jej relacji kłopot ze wzrokiem spowodował nagłe nasilenie bólu głowy, po którym straciła przytomność. Aktualnie czuje nudności, bez wymiotów, miała wrażenie, że otoczenie jest rozmyte. Bez obciążeń przewlekłych, przyjmuje jedynie antykoncepcję hormonalną.

W badaniu fizykalnym: 15 pkt w skali Glasgow (GCS – Glasgow Coma Scale); objawy oponowe nieobecne, niemniej przy badaniu sztywności karku chora zgłosiła nasilenie bólu głowy. Źrenice symetryczne, równe, reaktywne na światło. Bez odchyleń ze strony nerwów czaszkowych (poza niespecyficzną skargą na pogorszenie ostrości widzenia). Kończyny bez cech niedowładów i zaburzeń czucia. Zaburzenia równowagi i objawy móżdżkowe nieobecne. Ból głowy nasilał się przy zmianach pozycji ciała.

Przeprowadzono tomografię komputerową (TK) głowy bez kontrastu. W badaniu nie stwierdzono krwawienia śródczaszkowego, ostrych zmian ogniskowych (typu niedokrwienne lub sugerujące obrzęk mózgu) ani cech wzmożenia ciśnienia śródczaszkowego (ICP – intracranial pressure). W wynikach badań laboratoryjnych nie stwierdzono istotnych odchyleń. Podjęto decyzję o wykonaniu punkcji lędźwiowej i analizie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR). W ocenie makroskopowej płyn wypływał pod prawidłowym ciśnieniem, był przejrzysty i wodojasny. W badaniach laboratoryjnych nie stwierdzono podwyższonego stężenia białka, wzrostu liczby elementów morfotycznych ani cech krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego (OUN). W następnej kolejności przeprowadzono angiografię metodą TK (angio-TK) głowy, która uwidoczniła cechy zakrzepicy zatoki strzałkowej mózgu. Włączono leczenie heparyną drobnocząsteczkową (LMWH – low-molecular-weight heparin).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patofizjologia bólu głowy

Ból głowy jest bardzo częstym i jednocześnie bardzo niespecyficznym objawem zgłaszanym przez pacjentów oddziałów ratunkowych – izolowany ból głowy jako główna [...]

Czy wywiad i badanie fizykalne przeprowadzone u pacjenta z piorunującym bólem głowy są konieczne?

Pacjent zgłaszający się na SOR z nagłym i silnym bólem głowy powinien przejść ścieżkę dodatkowych badań prowadzących do wyeliminowania kolejnych podejrzeń [...]

Konsultacja neurologiczna

Niniejszy artykuł jest przede wszystkim adresowany do lekarzy SOR, którzy są pozbawieni możliwości przeprowadzenia konsultacji neurologicznej, ale mają umiejętność oceny neurologicznej [...]

Badania dodatkowe w nagłym bólu głowy

Charakter schorzeń mogących się objawiać nagłym bólem głowy jest taki, że badania laboratoryjne nie pozwolą na ujednoznacznienie rozpoznania. W niektórych sytuacjach [...]

Postępowanie terapeutyczne w przypadku ostrych bólów głowy

Ostre bóle głowy mogą mieć rozmaitą etiologię. Omówienie leczenia specyficznego każdej z nich przekracza ramy tego artykułu. Niemniej jeszcze przed postawieniem [...]

Podsumowanie

Działania objawowe w ostrych bólach głowy to najczęściej: redukcja wartości ciśnienia tętniczego, leczenie przeciwbólowe, przeciwwymiotne i przeciwgorączkowe, nawodnienie oraz w niektórych [...]

Do góry