Chirurgia
Gdy pęknie tętniak
Jak postępować w przypadku pęknięcia tętniaka tętnicy wątrobowej
dr n. med. Krzysztof Kowalik1
dr n. med. Katarzyna Kołaczyk2
Konrad Reweda-Kwiatkowski3
prof. dr hab. n. med. Andrzej Modrzejewski1
- W niniejszym artykule omówiono postępowanie w przypadku pękniętego tętniaka tętnicy wątrobowej (HAA – hepatic artery aneurysm), bazując na przeglądzie dostępnego piśmiennictwa i obrazując problem przypadkiem 78-letniego mężczyzny
Tętniaki wątrobowe są rzadkim schorzeniem. Stanowią blisko 20% wszystkich tętniaków trzewnych, a ryzyko ich pęknięcia wynosi 44%1,2. Zwykle współistnieją z innymi schorzeniami. Do czynników ryzyka tętniaków trzewnych (podobnie jak w przypadku tych aorty), w tym tętniaka tętnicy wątrobowej, należą3-5: miażdżyca, zwyrodnienie środkowej warstwy ściany naczynia, infekcje, urazy oraz zapalenia naczyń.
Tętniaki tętnicy wątrobowej najczęściej występują pojedynczo, choć w prawie 8% przypadków obserwuje się ich mnogie formy6. Schorzenie to jest rozpoznawane głównie u mężczyzn >60 r.ż. – stosunek częstości ze względu na płeć wynosi odpowiednio (mężczyźni–kobiety) 1,5:1. Ryzyko pęknięcia HAA szacuje się na 14-80%, natomiast śmiertelność związana z pęknięciem tętniaka prawdziwego mieści się w granicach 30-40%6.
Opis przypadku
Mężczyzna, lat 78, został przywieziony do izby przyjęć przez zespół ratownictwa medycznego (ZRM) w stanie ogólnym średnim, we wstrząsie hipowolemicznym (ciśnienie tętnicze [BP – blood pressure] 75/55 mmHg, tachykardia 110/min). Był przytomny, skarżył się na ból brzucha po upadku. W wywiadzie odnotowano przebytą radioterapię z powodu raka gruczołu krokowego. Ze względu na niskie wartości BP podano mu w trybie pilnym wlew amin presyjnych.
Badania laboratoryjne dały następujące wyniki:
- czas protrombinowy (PT – prothrombin time): 13,4 s
- stężenie dimerów D: 3580 ng/ml
- aminotransferaza alaninowa (AlAT – alanine aminotransferase): 369 j./l
- aminotransferaza asparaginianowa (AspAT – aspartate aminotransferase): 367 j./l
- białko C-reaktywne (CRP – C-reactive protein): 132 mg/l
- kreatynina: 185 µmol/l.
