Kiedy musimy płacić, a kiedy można bezpiecznie uznać, że poprawa wyglądu ma przede wszystkim uzasadnienie terapeutyczne

Zmiany w Ustawie o podatku od towarów i usług (VAT), które weszły w życie w 2011 roku, spowodowały małą rewolucję w zasadach stosowania zwolnień od jego płacenia. Dotyczyło to w szczególności usług medycznych, w tym usług stomatologicznych i innych dotyczących ochrony zdrowia. Istotne wątpliwości powstały wokół usług pośrednio związanych ze zdrowiem lub świadczonych razem z usługami medycznymi, takich jak usługi medycyny estetycznej, np. stomatologii estetycznej, czy usługi kosmetyczne. Zarówno podmioty lecznicze, jak i lekarze stomatolodzy mają problem z ustaleniem, czy możliwe jest zwolnienie takich usług z VAT.

Generalna zasada stanowi, że zwolnienie z VAT dla usług stomatologicznych, podobnie jak innych usług opieki medycznej, stosuje się pod warunkiem, że służą one profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Decydujące znaczenie dla zastosowania zwolnienia ma zatem główny cel usługi i cel ten powinien być terapeutyczny. Wskazany warunek jest w orzecznictwie interpretowany ściśle, ponieważ zwolnienie od podatku to wyjątek od reguły powszechnego opodatkowania VAT.

Ze zwolnienia z VAT korzysta większość usług stomatologicznych, których celem jest ochrona zdrowia jamy ustnej. Mowa tu nie tylko o typowych zabiegach leczniczych, takich jak leczenie próchnicy, odbudowa tkanek twardych zęba, endodoncja, chirurgia stomatologiczna czy związana z nimi diagnostyka. Zwolnieniem objęte są także świadczenia, których celem jest profilaktyka stomatologiczna, usługi protetyczne i ortodontyczne. Potwierdzają to indywidualne interpretacje podatkowe wydawane przez ministra finansów (np. interpretacja z 4 stycznia 2013 r., sygn. IBPP3/443-1131/12/AŚ).

Niektóre usługi stomatologiczne podlegają jednak opodatkowaniu. Do tej grupy zalicza się przede wszystkim usługi stomatologii estetycznej, takie jak wybielanie zębów, zakładanie licówek, korektę kształtu zęba, plastykę dziąseł itp. O ile można wskazać pewne podobieństwa celu takich usług i celu niektórych świadczeń objętych zwolnieniem, to jednak w ugruntowanej praktyce organów podatkowych brak jest zgody na możliwość stosowania do usług stomatologii estetycznej zwolnienia z VAT (np. interpretacja ministra finansów z dnia 4 października 2011 r., sygn. ILPP2/443-1140/11-5/SJ). Warto zauważyć, że bardziej przychylne jest stanowisko organów podatkowych w odniesieniu do usług piaskowania zębów. W ich przypadku można bowiem wskazać cel terapeutyczny.

Stomatologia estetyczna nie zawsze musi podlegać opodatkowaniu VAT. W przypadku, gdy usługi tego typu świadczone są jako element uzupełniający dla usług stomatologii leczniczej, zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku właściwe dla usługi podstawowej. W szczególności, jeżeli usługa o charakterze niemedycznym jest powiązana z procesem leczenia lub jest jego naturalną kontynuacją, nie ma wówczas uzasadnienia prawnego, by wyodrębnić tę usługę i jej opodatkowanie. Każdy taki przypadek należy jednak analizować oddzielnie. Jeżeli na przykład leczenie stomatologiczne u pacjenta jest wieloetapowe i tworzy proces leczniczy, którego zwieńczeniem jest usługa poprawiająca estetykę uzębienia, uzupełniająca ten proces, wówczas należałoby uznać taką kompleksową usługę za zwolnioną z VAT. Zakres zwolnienia jest w dużej mierze uzależniony od sposobu ukształtowania oferty gabinetów i klinik stomatologicznych.

Ponadto usługa stomatologii estetycznej nie będzie opodatkowana VAT, jeżeli lekarz lub podmiot leczniczy wykonujący tę usługę korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Zwolnienie takie przysługuje osobom, których roczna wartość sprzedaży opodatkowanej (tj. sprzedaży nieuwzględniającej usług medycznych zwolnionych od podatku) nie przekracza kwoty 150 tys. złotych.■