Program edukacyjny

Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek

Lek. dent. Aleksandra Paruzel-Pliskowska

Zakład Stomatologii Zintegrowanej Instytutu Stomatologii UJ CM

Ból, pieczenie oraz nieprzyjemny smak w ustach to symptomy, z którymi dentysta musi umieć się zmierzyć w przypadku problemów nefrologicznych swoich pacjentów

Definicja schorzenia została ustalona przez zespół amerykańskich nefrologów wchodzących w skład Kidney Disease Outcome Quality Initiative (KDOQI) w 2002 roku. Ta poważna choroba rozwija się w następstwie nieodwracalnego upośledzenia czynności nerek, głównie w zakresie przesączania kłębuszkowego (GFR) i obejmuje pięć stadiów (tab. 1), przy czym ostatnie, określane jako schyłkowa niewydolność nerek charakteryzuje się wskaźnikiem GFR poniżej 15 ml/min/1,73 m² ciała (prawidłowa wartość: ≥ 90 ml/min/1,73m² ciała).[1,2]

Konsekwencją trwałego uszkodzenia nefronów jest upośledzenie wszystkich funkcji nerki:

  • wydalniczej,
  • homeostatycznej,
  • wewnątrzwydzielniczej.

Jedną z dominujących metod leczenia nerkozastępczego jest hemodializa, przeprowadzana trzy razy w tygodniu przez 4-5 godzin w warunkach ambulatoryjnych. Pozwala ona przedłużyć życie pacjenta, jednak w znaczący sposób zaburza codzienną egzystencję. Chorzy korzystają z hemodializy nawet przez kilkadziesiąt lat, co nie jest obojętne dla funkcjonowania organizmu i prowadzi do licznych powikłań wielonarządowych. Hemodializa pomaga wyrównać tylko podstawowe zaburzenia homeostazy, nie likwiduje jednak następstw przewlekłej niewydolności nerek, dlatego też każdego chorego należy traktować jako potencjalnego biorcę przeszczepu nerki.[3,5]

U pacjentów z przewlekłą chorobą nerek występują zmiany o charakterze ogólnoustrojowym, którym towarzyszą zmiany w obrębie jamy ustnej (ryc. 1 i 2).

Obserwuje się wzmożoną predyspozycję do:

  • próchnicy,
  • stanów zapalnych dziąseł i przyzębia,
  • zakażeń grzybiczych,
  • zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej,
  • zmian patologicznych na błonie śluzowej jamy ustnej,
  • zaburzeń zmysłów smaku i powonienia,
  • zmniejszoną sekrecję gruczołów ślinowych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zmiany patologiczne w obrębie błony śluzowej

Na błonie śluzowej jamy ustnej mogą pojawić się zmiany charakterystyczne dla leukoplakii, zmiany o charakterze lichenoidalnym oraz język geograficzny. Na szczególną [...]

Zapalenie dziąseł oraz przyzębia

Obfite złogi nazębne, niedostateczna higiena jamy ustnej oraz zmniejszona odporność pacjentów dializowanych doprowadzają do zapaleń dziąseł oraz przyzębia. Do szybkiego gromadzenia [...]

Kserostomia

Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej oraz zastosowane leczenie farmakologiczne przyczyniają się do spadku wydzielania śliny, wzrostu jej gęstości oraz zmiany pH na alkaliczne, [...]

Osteodystrofia nerkowa

Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej mają także znaczący wpływ na stan jamy ustnej dializowanego pacjenta. Pogorszenie funkcji filtracyjnej nerek upośledza wydalanie fosforanów z [...]

Zaburzenia wchłaniania

Nasilone zaburzenia w obrębie układu kostnego są przyczyną utraty uzębienia, co z kolei prowadzi do niedokładnego rozdrabniania pokarmów, niedostatecznego wchłaniania składników [...]

Upośledzenie smaku (dysgeusia) oraz powonienia

Przewlekła niewydolność nerek przyczynia się do upośledzenia wszystkich rodzajów smaku (dysgeusia), a w szczególności smaku kwaśnego i gorzkiego. Pacjenci cierpiący na [...]

Podsumowanie

Przewlekła choroba nerek oraz długotrwałe leczenie metodą hemodializy sprzyjają licznym zmianom patologicznym w obrębie jamy ustnej. Pacjenci borykają się z próchnicą, [...]
Do góry