Konieczna jest pełna, wielowymiarowa ocena pacjenta zgłaszającego dolegliwości bólowe. Tylko ona może zapewnić postawienie właściwej diagnozy i zastosowanie odpowiedniego leczenia

Wprowadzenie

Ból jest nieprzyjemnym, subiektywnym doznaniem czuciowym i emocjonalnym powstałym w świadomości człowieka na podstawie interpretacji zachodzących zjawisk, zmodyfikowanych przez wcześniejsze doświadczenia i uwarunkowania psychosomatyczne. Trudno jest jednoznacznie określić częstotliwość występowania bólu przewlekłego w obrębie jamy ustnej i twarzy. Powszechnie akceptowana jest klasyfikacja opracowana przez International Headache Society – The International Classification of Headache Disorders-3 beta (2013), choć w istniejącej klasyfikacji wciąż dokonuje się modyfikacji.[1] Ze względu na niezbyt częste występowanie bólu w tej lokalizacji, jeśli dotyczy on struktur innych niż zęby, stanowi problem zarówno diagnostyczny, jak i terapeutyczny dla wielu specjalistów.[2] Do tego dochodzi brak obiektywnych testów diagnostycznych i szeroki zakres przyczyn i objawów, co sprawia, że postawienie właściwego rozpoznania i podjęcie skutecznego leczenia jest niekiedy trudne.

Pacjent z bólem przewlekłym wymaga często leczenia nie tylko tych dolegliwości, ale także innych związanych z nimi problemów, takich jak upośledzenie codziennego funkcjonowania, zaburzenia snu. Oceny bólu dokonujemy nie tylko w trakcie pierwszej wizyty, ale powinna ona być powtarzana w czasie kolejnych wizyt w celu oceny efektów leczenia lub postępów choroby. Postępowanie diagnostyczne powinno zmierzać do ustalenia możliwie wszystkich czynników biomedycznych, psychologicznych i społecznych, wpływających na odczuwanie dyskomfortu. Ponieważ wielowymiarowy i subiektywny charakter tych doznań uniemożliwia dokonanie bezpośredniej, obiektywnej oceny, opierać się trzeba przede wszystkim na samoocenie pacjenta.[3]

Metody stosowane w ocenie bólu

Pełna ocena powinna obejmować rozpoznanie fizycznej patologii stanowiącej przyczynę pojawienia się dolegliwości bólowych, określić ich czasowy i jakościowy charakter, ocenić funkcjonowanie fizyczne (np. niesprawność w wykonywaniu codziennych aktywności), wpływ na sen, funkcjonowanie psychospołeczne (nastrój, interakcje społeczne) i poznawcze (przekonania na temat bólu, zaburzenia pamięci).[3,4]

Ból ostry występuje w czasie urazu lub choroby, inicjuje odpowiedź układu nerwowego, która pomaga utrzymać ustrojowi homeostazę w okresie rozwoju procesu patologicznego. Podstawową jego rolą jest funkcja ostrzegawczo-obronna pozwalająca przystosow...