ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Objawy charakterystyczne
Objaw Köbnera w przebiegu liszaja płaskiego Wilsona
Lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch1
Dr n. med. Ewa Sieńko2
Dr hab. med. Sebastian Kłosek1
Celem artykułu jest zaprezentowanie przypadku pacjentki zdiagnozowanej z powodu liszaja płaskiego, u której współwystępują zmiany na skórze i w jamie ustnej. W trakcie leczenia i wizyt kontrolnych obserwowano u pacjentki objaw Köbnera. Dodatkowo w artykule zwrócono uwagę na konieczność diagnostyki histopatologicznej zmian na błonie śluzowej jamy ustnej oraz czujność onkologiczną w ramach profilaktyki zmian i stanów przednowotworowych.
Liszaj płaski jest przewlekłą, zapalną chorobą, która może objawiać się zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych. Częstość występowania choroby w populacji ogólnej wynosi 1-2 proc. oraz wykazuje predylekcję do płci żeńskiej. Szczyt zachorowań przypada pomiędzy 30. a 60. r.ż.[1] Najczęstszą lokalizacją zmian jest:
- skóra nadgarstków i przedramion po stronie zginaczy,
- skóra dłoni i kostek kończyn dolnych po stronie prostowników,
- skóra łydek i okolicy lędźwiowej,
- błona śluzowa jamy ustnej (oral lichen planus – OLP) i narządów płciowych.
Zmiany mogą również obejmować płytki paznokciowe, krtań i spojówki.[2,3] Liszaj płaski w obrębie błony śluzowej jamy ustnej występuje w jednej z kilku postaci:
- zanikowej,
- plamkowej,
- siateczkowej,
- nadżerkowej,
- wrzodziejącej,
- pęcherzowej.[1,3,4]
Szczególnie niebezpieczne ze względu na potencjalne ryzyko transformacji nowotworowej w kierunku raka płaskonabłonkowego są postaci zanikowe i nadżerkowe występujące na błonie śluzowej i w związku z tym wymagające specjalnego nadzoru pacjenta.[1,5,6]
W przebiegu choroby może występować charakterystyczny objaw Köbnera. Dodatni objaw Köbnera obserwuje się na obszarach skóry lub błon śluzowych poddanych urazowi mechanicznemu.[7] Typowym, powtarzającym się urazem mechanicznym na skórze może być zadrapanie ze względu na towarzyszący chorobie świąd. Na błonie śluzowej jamy ustnej uraz może być spowodowany przygryzieniem lub otarciem przez elementy protez zębowych albo ostre krawędzie zębów. Dodatni objaw Köbnera można rozpoznać tylko wtedy, gdy pod wpływem urazu powstają zmiany charakterystyczne dla choroby, czyli grudki, a wykluczona jest inna etiologia zmian. Obserwacja powyższego objawu świadczy o aktywności choroby.[4,8,9] Oprócz liszaja płaskiego dodatni objaw Köbnera występuje również w przebiegu bielactwa i łuszczycy.[8] Pseudoobjaw Köbnera stwierdzamy w chorobach o charakterze infekcyjnym, np. w brodawkach zwykłych i mięczaku zakaźnym, w których uszkodzenie skóry powoduje rozsiew zmian.[8] Drażnienie zmian chorobowych może prowadzić również do zaczerwienienia i obrzęku z towarzyszeniem świądu, co można by tłumaczyć zwiększonym stężeniem histaminy, gdyż jak pokazano, u osób z dodatnim objawem Köbnera w skórze wzrasta liczba komórek tucznych.[8,10]
