Omawiamy najważniejsze zasady stosowania związków fluoru w gabinecie stomatologicznym oraz w formie zaleceń dla pacjenta

Próchnica zębów jest przewlekłą chorobą zakaźną, podczas której na skutek działania kwasów będących produktami metabolizmu bakteryjnego dochodzi do utraty substancji mineralnych z twardych tkanek zębów. Pierwszym objawem próchnicy jest brak gładkości powierzchni szkliwa – najbardziej zmineralizowanej tkanki organizmu ludzkiego. W przypadku niepodjęcia leczenia próchnica najczęściej prowadzi do rozwoju głębokich ubytków próchnicowych, stanów zapalnych miazgi, a nawet do ekstrakcji zębów. Ze względu na jej rozpowszechnienie (występuje u prawie 80 proc. populacji) zapobieganie i leczenie stanowią nadal bardzo istotny problem.[1,2]

Jak działa fluor?

Zapobieganie próchnicy powinno opierać się na wcześniejszej indywidualnej ocenie, która umożliwia zaliczenie pacjentów do odpowiedniego poziomu ryzyka (caries risk assessment – CRA: niskie, umiarkowane i wysokie) i dostosowanie najbardziej adekwatnej metody profilaktycznej. Badania ankietowe przeprowadzone w 2014 roku wskazują, że 14 proc. stomatologów w ogóle nie ocenia ryzyka próchnicy u pacjentów, a ponad połowa uważa, że profilaktyka fluorkowa powinna być stosowana rutynowo u każdego pacjenta bez względu na indywidualne uwarunkowania.[2-4]

Światowa Organizacja Zdrowia i Światowa Federacja Dentystyczna jako wiodącą formę profilaktyki przeciwpróchnicowej zalecają stosowanie związków fluoru, których efektywność i skuteczność zostały udokumentowane w licznych badaniach.[1,2,5,6]

Doustna podaż optymalnej dawki fluoru w okresie tworzenia się zawiązków zębów ma wpływ na:

• stabilizację sieci krystalicznej szkliwa,
• zmniejszenie powstawania dyslokacji przestrzennych krawędziowych i śrubowych,
• powstawanie fluoroapatytów i fluorohydroksyapatytów oraz apatytów z mniejszą ilością węglanów,
• przederupcyjne dojrzewanie szkliwa,
• korzystne zmiany morfologiczne manifestujące się poprzez płytsze bruzdy i bardziej zaokrąglone guzki zębów.

Dostarczenie jonów fluorkowych w okresie poerupcyjnym:

• wpływa na hamowanie demineralizacji i wspomaganie remineralizacji,
• opóźnia odkładanie płytki nazębnej,
• zaburza czynności życiowe bakterii próchnicotwórczych.[1,2,7]

Fluor jest pierwiastkiem powszechnie spotykanym w otaczającym środowisku, charakteryzuje się dużym powinowactwem do wapnia, magnezu i żelaza. Pobierany jest przez organizm ludzki albo drogą pokarmową, albo z wdychanym powietrzem. W wyjątkowych prz...