Kto odkrył HPV

Historia badań nad wirusami brodawczaka sięga niemal 100 lat. Pierwsze opisy pochodzą z końca XIX wieku, gdy Macfadyead i Hobday zaobserwowali transmisję brodawek wśród psów. W roku 1907 podobną zależność opisano wśród ludzi. Ze względu na niewielkie zainteresowanie patologią brodawek w ówczesnych czasach musiało minąć niemalże 80 lat, aby badania nad wirusem ponownie zwróciły uwagę naukowców. W kolejnych latach badania dotyczyły wyłącznie występowania zmian brodawkowatych u zwierząt. W 1951 roku Olson i Crook udowodnili, że bydlęcy typ wirusa brodawczaka (BPV) wywołujący brodawki w wyniku transmisji międzygatunkowej na konie potrafi wywołać odpowiednik końskiej sarkoidozy. Badania w następnych latach dotyczyły wpływu zakażenia BPV na indukcję guzów pęcherza u bydła oraz transmisji wirusa, którą po raz pierwszy zaobserwowano na hodowlach tkankowych myszy i bydła.

Dopiero rozwój technik biologii molekularnej w latach 70. XX wieku pozwolił jednak na pewne potwierdzenie wyników obserwacji poczynionych przez badaczy w ciągu 70 lat oraz zidentyfikowanie i dokładną analizę BPV. W międzyczasie badania prowadzone na króliczym wirusie brodawczaka (CRPV) i obserwowane pojedyncze przypadki transformacji nowotworowej pozwoliły na wysunięcie hipotezy, że opisywana grupa wirusów poza wywoływaniem, wydawałoby się niegroźnych, zmian skórnych w pewnych sytuacjach może prowadzić do rozwoju nowotworów. Koncepcja ta potwierdzona została przez Ito i Evansa (1961), którzy udowodnili, że wyizolowane DNA wprowadzone do komórek CRPV wywołuje raka płaskonabłonkowego. Dane uzyskane dzięki badaniom genomu wirusa oraz scharakteryzowanie funkcji jego poszczególnych genów miały decydujące znaczenie we wczesnych badaniach dotyczących wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).[5,6]

Po raz pierwszy wirus ludzkiego brodawczaka został opisany przez polską dermatolog prof. Stefanię Jabłońską w 1973 roku. Udowodniła ona, że dysplazja Lewandowsky’ego-Lutza (Epidermodysplasia verruciformis) – rzadka genetycznie uwarunkowana choroba skóry, prowadząca do powstania nowotworów – rozwija się tylko w warunkach zakażenia HPV. Dalsza współpraca z Gerardem Othem z Instytutu Pasteura w Paryżu pozwoliła zidentyfikować HPV 5 w zmianach chorobowych. Odkrycia kolejnych kancerogennych wirusów powodujących m.in. chłoniaka Burkitta i raka nosogardła spowodowały wzrost zainteresowania wirusową etiologią nowotworów szyjki macicy u kobiet. Sprzeczne wyniki badań dotyczących HSV 2 przyczyniły się do dalszych poszukiwań, które zakończyły się identyfikacją DNA HPV w szyjce macicy. Nie udało się znaleźć ścisłej zależności pomiędzy wystąpieniem nowotworu a zidentyfikowanym HPV 6 i HPV 11. Dopiero badania nad typami 16 i 18 potwierdziły tę zależność.

W 1966 roku Peyton Rous otrzymał Nagrodę Nobla za badania nad wirusami onkogennymi. Bazujący na jego pracach Harald zur Hausen otrzymał ją w 2008 roku za odkrycie roli HPV w rozwoju raka szyjki macicy.[2,6,7]