Diagnostyka bólu

Atypowy ból twarzy czy atypowe objawy w typowych chorobach

Dr hab. med. Izabela Domitrz

Katedra i Klinika Neurologii, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Adres do korespondencji: Dr hab. med. Izabela Domitrz, Katedra i Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa, tel. 22 599 28 58, e-mail: izabela.domitrz@wum.edu.pl

Ból głowy zlokalizowany głównie w jej przedniej części nazywany jest bólem twarzy. Przyczyn tej dolegliwości może być dużo. Zespoły bólowe twarzy i jamy ustnej, szczególnie o przewlekłym przebiegu, są problemem dla lekarzy wielu specjalności. W artykule omówiono najczęstsze przyczyny tej dolegliwości, które powinny być zawsze wykluczone przy podejrzeniu rozpoznania atypowego bólu twarzy.


Ból głowy zlokalizowany głównie w jej przedniej części, nazywany bólem twarzy, może być spowodowany wieloma przyczynami i jest dość częstą dolegliwością.[1] Nie ma dokładnych danych epidemiologicznych podających częstość występowania bólu twarzy, ale szacuje się, że nawet 50 proc. populacji dorosłych może cierpieć na takie dolegliwości, zarówno mężczyźni, jak i kobiety.[2,3] W procesie diagnostyczno-leczniczym bólu twarzy biorą udział lekarze różnych specjalności, nie tylko neurolodzy, lecz również stomatolodzy (endodonci, chirurdzy stomatologiczni, szczękowo-twarzowi, protetycy, periodontolodzy), laryngolodzy, chirurdzy, neurochirurdzy, chirurdzy ogólni, psychiatrzy, anestezjolodzy, onkolodzy.[4,5] W przypadku bólu głowy, w tym twarzy, aby rozpoznać chorobę samoistną, idiopatyczną, zawsze najpierw należy wykluczyć inne schorzenia, których objawem jest ból zlokalizowany lub promieniujący do różnych części twarzy. Mogą to być przyczyny: laryngologiczne (np. zapalenie zatok obocznych nosa, nowotwory jamy ustnej), okulistyczne (np. jaskra), stomatologiczne (np. choroby miazgi zęba) lub ogólne (np. olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej). Charakter bólu twarzy może być bardzo różny: kłujący, pulsujący, najczęściej opisywany jako ostry, przeszywający, ze zmiennym nasileniem. Może być on jedno- lub obustronny, zlokalizowany powierzchniowo lub głęboki, np. w obrębie jamy ustnej. Stosunkowo często zdarzają się pomyłki diagnostyczne u pacjentów z migreną lub (częściej) bólami głowy z kręgu trójdzielno-autonomicznych, którzy pierwsze kroki kierują do stomatologa. Bóle twarzy przypominające zębopochodne, które nie mają źródła stomatologicznego, nazywa się w anglojęzycznej nomenklaturze non-odontogenic pain (NOP).[6] Kazuistycznie ból wieńcowy także może być przyczyną bólu twarzy.[7]

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Definicja i występowanie

Atypowy ból twarzy nazywany jest przetrwałym idiopatycznym bólem twarzy (ang. persistent idiopathic facial pain, PIFP), gdyż nieznana jest przyczyna dolegliwości.[8]

Różnicowanie

Różnicowanie bólu twarzy[11,12] obejmuje poniższe jednostki chorobowe:

Ostateczne rozpoznanie

Postawienie ostatecznego rozpoznania atypowego bólu twarzy jest niezmiernie pracochłonne, gdyż wymaga rozważenia wszystkich powyższych przyczyn dolegliwości u chorego i stopniową ich [...]

Postępowanie w atypowym bólu twarzy[16-18]

Pacjent z atypowym bólem twarzy wymaga leczenia wielokierunkowego, nie tylko farmakologicznego, lecz również psychoterapii. Rokowanie co do wyleczenia jest trudne. Istotnym [...]

Podsumowanie

Zespoły bólowe twarzy i jamy ustnej, które trwają dłużej niż sześć miesięcy, są problemem dla lekarzy wielu specjalności.[5] Neurolog zajmujący się [...]

Do góry