Program edukacyjny
Zabiegi z użyciem ozonu oraz systemy do jego wytwarzania i aplikacji
Lek. dent. Katarzyna Falfasińska1
Lek. dent. Dawid Hodur1
Lek. dent. Monika Tysiąc-Miśta2
Lek. dent. Katarzyna Mol3
Ozon, stosowany coraz częściej w stomatologii, daje nowe możliwości leczenia. Zabiegi z jego użyciem są niebolesne i dobrze tolerowane przez pacjentów, stają się coraz powszechniejsze wśród lekarzy. Dzięki temu, że wykorzystanie ozonu w leczeniu stomatologicznym nie jest przykrym doświadczeniem, lęk pacjentów przed wizytą w gabinecie stomatologicznym staje się zdecydowanie mniejszy.[1]
Właściwości, działanie i zastosowanie
Ozon jako nieinwazyjny środek wspomagający leczenie stomatologiczne eliminuje czynnik bakteryjny zmian chorobowych.[2] W medycynie wykorzystywany jest już od dłuższego czasu.[3] Stosuje się go w postaci gazu o ciężarze cząsteczkowym 48.[1]
Głównymi właściwościami ozonu wykorzystywanymi w medycynie są:
- bakteriobójczość,
- grzybobójczość,
- wirusobójczość.[3]
Ponadto ozon usprawnia metabolizm zapalnie zmienionych tkanek, ma działanie immunostymulujące (w niskich dawkach) i immunosupresyjne (w wysokich) oraz wpływa na równowagę oksydacyjną organizmu.[1] W celach leczniczych nie jest stosowany w bezpośredniej postaci wziewnej, lecz w postaci mieszanki czystego ozonu i czystego tlenu. Wiąże się to z bardzo silnymi właściwościami utleniającymi ozonu w kontakcie z komórkami nabłonka płuc, co prowadzi do zaburzenia ich metabolizmu i w efekcie do obumierania.[3]
W stomatologii ozon może być aplikowany w trzech formach:
- w postaci gazowej,
- rozpuszczonej w wodzie,
- w połączeniu z olejami naturalnymi.
W formie gazowej ozon jest niestabilny, dlatego mieszanka O3/O2 musi być przygotowywana bezpośrednio przed użyciem i może być użyta tylko raz ze względu na okres połowicznego rozpadu (40 minut w 20°C).
Ozon rozpuszczony w wodzie (woda ozonowana) cechuje się największą biozgodnością i najmniejszą toksycznością, co jest związane z szybkim rozpadem po kontakcie ze składnikami organicznymi. Dlatego w tym wypadku wymagany jest stały przepływ gazu przez roztwór wodny celem utrzymania w miarę stałej aktywności wody ozonowanej. Ponadto woda ozonowana charakteryzuje się szybkim efektem bakteriobójczym i brakiem właściwości mutagennych.
Wśród ozonowanych olei najbardziej rozpowszechnionym jest oleozon (ozonowany olej słonecznikowy). Ozon w formie tłuszczowej cechują wydłużenie czasu utrzymywania właściwości i większa stabilność. Dzieje się tak, gdyż nienasycone kwasy tłuszczowe obecne w oleju reagują podczas procesu ozonizacji z ozonem gazowym i przekształcają go do formy stabilnych ozonków. Gdy ozonki napotykają wysięk z rany, następuje ich powolny rozkład do aktywnego ozonu.[15] Oleozon okazał się skuteczny wobec paciorkowców, enterokoków, gronkowców, prątków, Pseudomonas, Escherichia coli i grzybów. Stomatolodzy próbują zastąpić nim wodorotlenek wapnia przy czasowym wypełnianiu kanałów korzeniowych, gdyż jest to metoda skutecznie eliminująca bakterie i biokompatybilna w stosunku do tkanek okołowierzchołkowych.[19]
