BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Program edukacyjny
Afty nawracające u pacjentki obciążonej przewlekłym stresem psychicznym
Lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch1
Dr n. med. Ewa Sieńko2
Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek1
W codziennej praktyce lekarze i lekarze dentyści bardzo często mogą się spotkać z aftami nawracającymi (recurrent aphthous stomatitis, RAS), które plasują się wśród najczęściej spotykanych niezakaźnych chorób błony śluzowej jamy ustnej. Częstość występowania choroby w populacji ogólnej waha się od 5 do nawet 30 proc.[1,2] Najbardziej charakterystyczną cechą aft nawracających błony śluzowej jamy ustnej jest pojawianie się bardzo bolesnych, regularnie nawracających nadżerek lub owrzodzeń w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Pojedyncze bądź mnogie nadżerki lub owrzodzenia mają kształt okrągły albo owalny, są otoczone rąbkiem zapalnym oraz pokrywa je włóknikowaty nalot. Charakterystyczną lokalizacją zmian chorobowych są: błona śluzowa warg, policzków, dno jamy ustnej, brzuszna powierzchnia języka, podniebienie miękkie i łuki podniebienne.[2]
Podział i etiologia aft nawracających
Podział aft na typy ze względu na wielkość i czas trwania:
- afty małe Mikulicza (MiRAS),
- afty duże Suttona (MaRAS),
- afty opryszczkopodobne (HeRAS).
Najczęściej spotykanym typem są afty małe (pojedyncze bolesne owrzodzenia gojące się bez pozostawienia blizny), obejmujące 80 proc. przypadków omawianej choroby.[2,3] Rzadszym typem są afty duże, charakteryzujące się bardzo silnym bólem oraz znacznie większymi i głębszymi owrzodzeniami błony śluzowej jamy ustnej, które po zagojeniu mogą pozostawiać blizny.[2-4] Trzecim i najrzadziej spotykanym typem są afty opryszczkopodobne, najliczniej występujące i mogące się pojawiać w przeciwieństwie do innych typów aft zarówno na nierogowaciejącej, jak i rogowaciejącej błonie śluzowej jamy ustnej. Ze względu na niewielki rozmiar i nieznaczną głębokość zmian ich gojenie nie pozostawia blizn.[2,3,5]
Etiologia choroby nie została dotychczas dokładnie wyjaśniona. Rozpoczęcie, przebieg i nasilenie objawów mogą mieć związek z występowaniem zaburzeń immunologicznych o różnym nasileniu. Pod uwagę bierze się również możliwość genetycznych predyspozycji do wystąpienia choroby i związek z HLA. Rozpoznanie aft nawracających błony śluzowej jamy ustnej można postawić tylko w przypadku, gdy wykluczy się wpływ przewlekłych chorób ogólnoustrojowych, w których przebiegu można zaobserwować nadżerki lub owrzodzenia w jamie ustnej. Konieczne jest także wykonanie badań laboratoryjnych krwi obwodowej, takich jak: morfologia, OB, stężenie glukozy, witaminy B12, żelaza, próby wątrobowe oraz testy alergiczne. Zarówno u pacjentów z nawracającymi nadżerkami w jamie ustnej, u których wyniki badań laboratoryjnych mieszczą się w granicach normy, jak i u tych, u których po wyrównaniu niedoborów i mimo leczenia chorób ogólnych zmiany nie wykazują remisji, można postawić rozpoznanie aft nawracających.[6-10]
