Chemicznie związek ten jest sztucznie wytworzoną pochodną biguanidu – silną zasadą, praktycznie nierozpuszczalną w wodzie. Kationowa cząsteczka CHX jest aktywna dzięki atomom chloru, które znajdują się przy pierścieniach fenolowych (ryc. 1).[10] Mechanizm działania chloroheksydyny polega na jej dodatnim ładunku, który łączy się z ujemnie naładowaną błoną komórkową bakterii, doprowadzając do zaburzenia procesów metabolicznych błony (działanie bakteriostatyczne), a przy wyższych stężeniach do jej uszkodzenia i przerwania (działanie bakteriobójcze).[2,3,5,9,10]

Chloroheksydyna łączy się także z ujemnie naładowanymi strukturami jamy ustnej (szkliwem, błoną śluzową, błonką nabytą), wykazując dzięki temu przedłużone działanie przeciwbakteryjne. Utrzymuje się w jamie ustnej nawet do ośmiu godzin. CHX ponadto zmniejsza odkładanie się płytki nazębnej, sprzyja remineralizacji i zaburza demineralizację tkanek twardych zęba, a także, dzięki zdolności wnikania w głąb miękkich złogów bakteryjnych, działa przeciwzapalnie.[4,8-10] Charakteryzuje się szerokim spektrum działania – przede wszystkim przeciwko bakteriom Gram(+), słabiej Gram(-), tlenowcom, beztlenowcom, formom przetrwalnikowym, a także grzybom (w tym drożdżakom – Candida spp.), pierwotniakom i niektórym wirusom, w tym HSV, HBV i HIV (tab. 1).[3,5,10] Wszystkie te zalety CHX pozwoliły na osiągnięcie znacznie lepszego efektu klinicznego w porównaniu z innymi antyseptykami.

Działania niepożądane

Chloroheksydyna, mimo niewielkiej szkodliwości w stosunku do komórek ludzkich, nie jest pozbawiona wad. Nie powinna być stosowana dłużej niż 1-2 tygodnie, ponieważ jej długotrwałe używanie może doprowadzać do odwracalnych, ciemnobrązowych przebarw...