Materiałoznawstwo

Możliwości wzmocnienia ruchomych uzupełnień protetycznych – przegląd piśmiennictwa

Lek. dent. Ewa Białożyt-Bujak1

Dr n. med. Magdalena Wyszyńska-Chłap1

Dr n. med. Rafał Rój2

Prof. dr hab. med. Jacek Kasperski2

1Zakład Materiałoznawstwa Stomatologicznego Katedry Protetyki i Materiałoznawstwa Stomatologicznego Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Zakład Protetyki Stomatologicznej Katedry Protetyki i Materiałoznawstwa Stomatologicznego Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: Lek. dent. Ewa Białożyt-Bujak, Zakład Materiałoznawstwa Stomatologicznego, pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze, e-mail: ebialozyt@sum.edu.pl

Prężny rozwój techniczny sprzyja wdrażaniu nowoczesnych materiałów oraz innowacyjnych technologii we wszystkich dziedzinach stomatologii, zapewniając lekarzom praktykom bogate zaplecze materiałowe i umożliwiając stosowanie alternatywnych metod leczenia. Kluczem do sukcesu podczas rekonstrukcji zębów jest odpowiednie dobranie potencjału sprzętowego, technologicznego i materiałowego do warunków panujących w jamie ustnej pacjenta. Prawidłowe wykonanie uzupełnień protetycznych w etapie klinicznym i laboratoryjnym zapewnia estetykę oraz funkcjonalność podczas ich użytkowania.

Na przestrzeni lat tworzywa do produkcji płyt protez ulegały częstym modyfikacjom zarówno pod względem materiału, jak i parametrów fizykochemicznych. Pierwszymi materiałami używanymi do produkcji protez były kosztowne stopy metali, takie jak złoto oraz platyna.[14] Dopiero w XIX wieku, w wyniku postępu technicznego, zastąpiono je nowymi, znacznie tańszymi tworzywami. Jako pierwszy wprowadzono kauczuk naturalny, który wkrótce został wyparty przez syntetyczny odpowiednik. Jednak prawdziwą rewolucję w protetyce wywołał w 1936 roku akryl.[15]

Obecnie tworzywa akrylowe stanowią ok. 95 proc. wszystkich materiałów polimerowych wykorzystywanych w protetyce. Ich szerokie zastosowanie do produkcji ruchomych uzupełnień płytowych wiąże się głównie z szeroką dostępnością, łatwą obróbką, zadowalającą estetyką i niskim kosztem wykonania. Akryl nie jest jednak pozbawiony wad. Powszechny problem dotyczy pęknięć oraz złamań protez. Złamania występują w 14-15 proc. i dotyczą przeważnie uzupełnień górnego łuku zębowego. Tak częste uszkodzenia protez akrylowych mogą świadczyć o zbyt małej wytrzymałości mechanicznej tworzywa. Z uwagi na cykliczne obciążenia eksploatacyjne protez należy również uwzględnić wpływ czynników zmęczeniowych materiału.[17] Obecnie w dziedzinie materiałoznawstwa protetycznego prowadzone są badania zmierzające do uzyskania nowych technik i sposobów wzmacniających strukturę tworzywa akrylowego. Materiały stosowane do zbrojenia akrylu powinny się charakteryzować dużą odpornością na zmęczenie, większą elastycznością niż materiały płyty protezy oraz odpowiednim przekrojem. Ponadto powinny się dobrze łączyć z tworzywem protezy i mieć prawidłowe umiejscowienie.[1,2] Postęp techniczny i materiałowy daje obecnie możliwość wzmacniania akrylanowych płyt protez w sposób mechaniczny, chemiczny lub technologiczny. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie ogólnej charakterystyki powyższych metod.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wzmocnienia typu mechanicznego

Zwiększenie mechanicznej wytrzymałości tworzyw akrylowych można uzyskać zarówno dzięki zmianie chemicznej struktury polimetakrylanów metylu, jak i na etapie laboratoryjnego wykonawstwa protez [...]

Wzmocnienia typu chemicznego

Poprawę właściwości fizycznych polimerów akrylowych stosowanych przede wszystkim do elementów protez ruchomych częściowych i protez całkowitych można uzyskać również na drodze [...]

Wzmocnienia typu technologicznego

Trzecią metodą wzmocnienia tworzyw akrylowych, obok mechanicznej i chemicznej, jest metoda technologiczna. Podczas wykonywania akrylowych protez całkowitych lub elementów protez ruchomych [...]

Podsumowanie

Ruchome uzupełnienia protetyczne powinny się cechować wysoką odpornością na złamania, by w jak największym stopniu zminimalizować ryzyko uszkodzeń oraz zapewnić pacjentowi [...]

Do góry