Mam przyjemność zaprezentować państwu drugą część artykułu przedstawiającego wnioski, które płyną z najważniejszych badań i eksperymentów prowadzonych przez psychologów społecznych. W poprzednim tekście skupiliśmy się na pojęciu naiwnego realizmu – tendencji myślenia, która każe nam uznać, że nasz punkt widzenia jest obiektywny, adekwatny. Wskazaliśmy, w jak wielu sytuacjach ten sposób myślenia generuje nieporozumienia, wzajemne urazy oraz brak otwartości. Jeżeli jesteśmy przekonani (a jest to naturalna tendencja), że nasz punkt odniesienia czy sposób definiowania jest właściwy, trudno powstrzymać się od oceny i odruchu przekonywania innych do swojej racji. Jak możemy się domyślić, zwykle nie odnosi to skutku lub – co gorsza – ma finał odwrotny do zamierzonego.

W tym tekście opiszę i zobrazuję trzy pozostałe aspekty mądrego podejścia do ludzi, których zrozumienie pozwala zachować otwartą postawę i uniknąć wielu pułapek. Po pierwsze, odniosę się do znaczenia czynników zewnętrznych oraz tendencji niedoceniania ich wpływu na zachowania, szczególnie innych osób. Po drugie wskażę, jak używany przez nas język wpływa na komunikację. Zastanowię się nad tezą, że podstawą wzajemnego zrozumienia jest pojęcie sposobu, w jaki inni interpretują daną sytuację czy decyzję, a nie jej – rzekomo – obiektywne cechy. W końcu przejdę do rozważenia sposobu działania naszego umysłu i percepcji. Spróbuję rozważyć zasadność stosowania metafory soczewek, filtrów oraz dziurki od klucza w odniesieniu do tego, jak przetwarzamy i przyswajamy informacje.

Spojrzenie na rzeczywistość jest tylko tym, czym jest – spojrzeniem, a nie obiektywną oceną tego, co jest naprawdę, napisali Thomas Gilovich i Lee Ross, których praca badawcza stała się inspiracją dla tego artykułu.

Pamiętając więc o sugestiach i wiedzy płynącej ze zrozumienia fenomenu naiwnego realizmu oraz mając przed oczami maksymę Gilovicha i Rossa, pójdźmy dalej i przekonajmy się, co o mądrym postępowaniu z ludźmi podpowiada nam psychologia społeczna.

Wpływ sytuacji

Spróbuj wyobrazić sobie taką sytuację. Słyszysz pukanie do drzwi. Po otwarciu okazuje się, że to człowiek, który pyta, czy zgodziłbyś się, by przez tydzień na twoim trawniku postawiono tablicę z napisem „jedź bezpiecznie”. Co więcej, możesz zobacz...