Stomatologia interdyscyplinarna
Rak języka i dna jamy ustnej – jak rozpoznać, leczyć i zapobiegać
Lek. dent. Anna Haładyj
Rak jamy ustnej jest drugim co do częstości występowania w Polsce nowotworem głowy i szyi. Obserwuje się stały wzrost zachorowalności przede wszystkim na nowotwory języka i dna jamy ustnej. Nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, zła higiena jamy ustnej należą do czynników zwiększających ryzyko rozwoju zmian nowotworowych. Najczęstszym objawem raka jamy ustnej, z którym chory zgłasza się do lekarza, jest utrzymujący się ból oraz długo niegojące się owrzodzenie na błonie śluzowej. Ból pojawia się zazwyczaj późno, w przypadkach znacznego zaawansowania choroby. W przedstawionej pracy autorka opisuje czynniki ryzyka nowotworów jamy ustnej, stany predysponujące do rozwoju zmian nowotworowych, takie jak np. leukoplakia niehomogenna. Został poruszony temat charakterystycznych cech, które pomogą rozpoznać niepokojącą zmianę podczas wywiadu i badania klinicznego. Przedstawiono też metody zapobiegania nowotworom jamy ustnej i ich leczenia.
Część twarzowa czaszki charakteryzuje się dużym nagromadzeniem różnych struktur tkankowych rozmaitego pochodzenia, bogatą siecią naczyń krwionośnych i skrzyżowaniem dróg chłonnych. Stwarza to sprzyjające warunki dla wzrostu i szerzenia się różnorodnych postaci i form nowotworów. Wśród nowotworów części twarzowej czaszki, a szczególnie jamy ustnej, dominuje (90-93 proc. wszystkich nowotworów w tym obszarze) rak płaskonabłonkowy (carcinoma planoepitheliale). Rak jamy ustnej i gardła środkowego jest najczęstszym, po guzach krtani, nowotworem złośliwym regionu głowy i szyi w Polsce. Każdego roku na świecie odnotowuje się 263 900 nowych przypadków raków jamy ustnej, co stanowi 2 proc. nowych zdiagnozowanych raków.[1] Ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej wzrasta po 50. r.ż. Mężczyźni są trzy razy częściej predysponowani do zachorowania niż kobiety.
Najczęściej, bo aż w 40 proc. przypadków, nowotwory złośliwe jamy ustnej zlokalizowane są na języku – zwykle w jego przedniej części lub na bocznej i dolnej powierzchni. Język może być także nacieczony wtórnie ze zmian nowotworowych w obrębie dna jamy ustnej i innych przylegających lokalizacji. Guz zwykle ma postać owrzodzenia z naciekiem podłoża. W obrębie dna jamy ustnej lokalizuje się w 15-20 proc. przypadków, rzadsze umiejscowienie to policzek, podniebienie i trójkąt zatrzonowcowy.[2,3]
Czynniki rozwoju i diagnostyka
Częstość występowania zmian w obrębie różnych obszarów języka i dna jamy ustnej może wynikać z narażenia tych okolic na szereg różnych elementów kancerogennych. Ok. 75 proc. raków głowy i szyi jest związanych z narażeniem na dwa najczęstsze czynni...
