Program edukacyjny
Nietypowa manifestacja liszaja płaskiego błony śluzowej jamy ustnej
Lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch
Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek,
Poniższy artykuł prezentuje przypadek pacjenta diagnozowanego z powodu liszaja płaskiego błony śluzowej jamy ustnej. Zmiana patologiczna była umiejscowiona w kącie wargi, a jej morfologia sugerowała zmianę o potencjalnym charakterze nowotworowym.
Liszaj płaski błony śluzowej jamy ustnej (OLP – oral lichen planus) należy do jednych z najczęstszych zapalnych dermatoz, których objawy mogą być obserwowane na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej oraz narządów płciowych. OLP występuje w populacji ogólnej z częstością 1-2 proc. i częściej jest diagnozowany u kobiet.[1,2]
Pomimo licznych badań naukowych, nie poznano jeszcze dokładnej etiologii choroby. Zakłada się jednak przewlekłą odpowiedź zapalną układu odpornościowego, z udziałem limfocytów T, na nieznany antygen. Dodatkowo sugeruje się również powiązanie z cukrzycą oraz infekcją wirusem zapalenia wątroby typu C i przewlekłym zapaleniem wątroby typu C (WZW C), szczególnie w rejonach świata, gdzie WZW C występuje endemicznie. Dużo częściej niż w populacji ogólnej u pacjentów chorujących na liszaj płaski występuje podwyższony poziom stresu psychicznego, lęku i depresji.[3,4]
Lokalizacje, w których najczęściej można się spodziewać zmian o charakterze liszaja płaskiego, to na powierzchni skóry:
- przedramiona i nadgarstki,
- dłonie,
- kostki,
- łydki,
- okolica lędźwiowa.
Na powierzchni błon śluzowych:
- błona śluzowa jamy ustnej – najczęściej okolice policzków, dziąseł i języka, krtani,
- błona śluzowa narządów płciowych.
Dodatkowo zmiany patologiczne mogą się uwidaczniać w obrębie paznokci oraz spojówek oczu.
Występuje kilka charakterystycznych postaci morfologicznych liszaja płaskiego obserwowanego na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej. Jednocześnie można zaobserwować jedną lub więcej możliwych form:
- siateczkową,
- plamkową,
- pęcherzową,
- zanikową,
- nadżerkową,
- wrzodziejącą.
Wykwitem pierwotnym liszaja płaskiego są grudki, bardzo często mające tendencję do tworzenia charakterystycznych wzorów siateczki, która najlepiej uwidacznia się w okolicy błony śluzowej policzków, jednak może być też obserwowana w innych okolicach jamy ustnej, np. na języku lub wargach.[5-7]
W przebiegu liszaja płaskiego błony śluzowej jamy ustnej występuje niskie ryzyko transformacji nowotworowej (0,3-5,3 proc.) w kierunku raka kolczystokomórkowego (squamous cell carcinoma). Najbardziej niebezpiecznymi typami OLP pod względem ryzyka wystąpienia neoplazji wewnątrznabłonkowej są typy zanikowe i nadżerkowe.[8,9]
