Ranula (RA), żabka, stanowi odmianę pseudotorbieli z wynaczynienia śluzu¹. Brak wyściółki nabłonkowej stawia ją wśród pozostałych torbieli rzekomych lokalizujących się w obrębie jamy ustnej². Punktem wyjścia są duże gruczoły ślinowe, przy czym najczęściej jest nim ślinianka podjęzykowa³. Do wynaczynienia śluzu zazwyczaj dochodzi w wyniku urazu ślinianki, zablokowania odpływu z przewodu wyprowadzającego lub na skutek wrodzonych nieprawidłowości. Zmiana obserwowana jest częściej u młodocianych i młodych dorosłych⁴. Odnotowuje się jej częstsze występowanie u kobiet w porównaniu z mężczyznami (stosunek 1,3:1)⁵.

Cechy ślinianki podjęzykowej tłumaczą fakt, że jest ona preferowaną lokalizacją rozwoju ranuli. Ślinianka podjęzykowa wydziela ślinę w sposób stały – odpowiada za to budowa jej przedniej części – konglomerat drobnych gruczołów, z których każdy ma własny przewód wyprowadzający (Rivinniego). W przypadku uszkodzenia przewodu wyprowadzającego tylnej części ślinianki nieprzerwana produkcja śliny uniemożliwia jego wygojenie, a tym samym sprzyja powstawaniu zmian takich jak żabka^6,7.

Wyróżnia się dwa typy ranuli:

• postać powierzchowną (superficial ranula), rozwijającą się na górnej powierzchni mięśnia żuchwowo-gnykowego w przestrzeni podjęzykowej
• postać głęboką, zwaną inaczej żabką nurkującą (plunging ranula)².

Najczęstszy typ powierzchowny RA klinicznie przybiera postać niewielkiego (o średnicy 2-3 cm), niebolesnego, jednostronnego wygórowania. Zmiana, lokalizując się w dnie jamy ustnej, stale powiększa rozmiary i osiąga regularny, owalny kształt. Chara...