Temat numeru
Pierwsza pomoc przy powikłaniach związanych z użyciem podchlorynu sodu
dr n. med. Joanna Łapińska-Antończuk
- Najczęstsze powikłania występujące podczas płukania kanałów korzeniowych podchlorynem sodu w przebiegu leczenia endodontycznego
- Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas leczenia kanałowego z zastosowaniem omawianego środka płuczącego
- Przegląd opisów przypadków leczenia powikłań występujących po użyciu podchlorynu sodu i analiza zastosowanych w nich terapii oraz zaproponowanie procedur postępowania prowadzących do minimalizowania skutków tych zdarzeń
Sukces leczenia kanałowego opiera się na skutecznym opracowaniu i szczelnym wypełnieniu kanałów korzeniowych. Ich mechaniczne opracowanie, mimo zastosowania coraz doskonalszych narzędzi, jest niewystarczające. W celu poprawy skuteczności opracowania całego systemu kanałowego należy zastosować środki płuczące, np. podchloryn sodu. Roztwór ten rozpuszcza tkanki miękkie, szczególnie martwe, ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, jest stosowany do płukania kanałów korzeniowych w celu usunięcia warstwy mazistej.
Dzięki wysokiemu pH (jonom hydroksylowym) pod wpływem podchlorynu następuje rozerwanie wiązań peptydowych, powstają azot, formaldehyd i aldehyd octowy. Wodór w grupach aminowych białek jest zastępowany przez chlor, tworząc w ten sposób chloraminy. Białka ulegają rozpadowi. Dotyczy to białek błony komórkowej oraz enzymów cytoplazmatycznych. Podchloryn sodu powoduje więc lizę komórek i zaburzenia metabolizmu komórkowego mikroorganizmów, a tkanki martwe są w ten sposób rozpuszczane1. Te mechanizmy mogą też leżeć u podstawy toksycznego działania tego związku. W wysokich stężeniach podchloryn sodu powoduje hemolizę, zahamowanie migracji neutrofili, uszkodzenie komórek śródbłonka i fibroblastów, a także uszkodzenie nerwów i owrzodzenia2.
W endodoncji jest on stosowany w stężeniach od 0,5 do 5,25%, przy czym najczęściej używane są roztwory 2% oraz 5,25%. Właściwości przeciwbakteryjne, ale i toksyczność roztworu podchlorynu sodu wzrasta wprost proporcjonalnie do zastosowanego stężenia. Powikłania po jego użyciu są stosunkowo rzadkie, jednak mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, ze stanami zagrożenia życia włącznie. Współczesne standardy leczenia endodontycznego pozwalają uniknąć wielu z nich.
Powikłania po zastosowaniu podchlorynu, ich leczenie i profilaktykę opisano w tabeli 1.
Rozlanie podchlorynu sodu podczas zabiegu endodontycznego
Czytając kartę charakterystyki produktu, zarówno 2% jak i 5,25%, jesteśmy informowani, że może on wpływać drażniąco na oczy, błony śluzowe przewodu pokarmowego i skórę. Przy kontakcie z tkaniną powoduje jej nieodwracalne odbarwienie3. Negatywny wp...
