Temat numeru

Pierwsza pomoc przy powikłaniach związanych z użyciem podchlorynu sodu

dr n. med. Joanna Łapińska-Antończuk

Zakład Stomatologii Zintegrowanej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

dr n. med. Joanna Łapińska-Antończuk

Zakład Stomatologii Zintegrowanej

Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

ul. M. Skłodowskiej-Curie 24A

15-276 Białystok

tel.: 691 748 384

e-mail: joanna.lapinska@wp.pl, joanna.lapinska-antonczuk@umb.edu.pl

  • Najczęstsze powikłania występujące podczas płukania kanałów korzeniowych podchlorynem sodu w przebiegu leczenia endodontycznego
  • Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas leczenia kanałowego z zastosowaniem omawianego środka płuczącego
  • Przegląd opisów przypadków leczenia powikłań występujących po użyciu podchlorynu sodu i analiza zastosowanych w nich terapii oraz zaproponowanie procedur postępowania prowadzących do minimalizowania skutków tych zdarzeń


Sukces leczenia kanałowego opiera się na skutecznym opracowaniu i szczelnym wypełnieniu kanałów korzeniowych. Ich mechaniczne opracowanie, mimo zastosowania coraz doskonalszych narzędzi, jest niewystarczające. W celu poprawy skuteczności opracowania całego systemu kanałowego należy zastosować środki płuczące, np. podchloryn sodu. Roztwór ten rozpuszcza tkanki miękkie, szczególnie martwe, ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, jest stosowany do płukania kanałów korzeniowych w celu usunięcia warstwy mazistej.

Dzięki wysokiemu pH (jonom hydroksylowym) pod wpływem podchlorynu następuje rozerwanie wiązań peptydowych, powstają azot, formaldehyd i aldehyd octowy. Wodór w grupach aminowych białek jest zastępowany przez chlor, tworząc w ten sposób chloraminy. Białka ulegają rozpadowi. Dotyczy to białek błony komórkowej oraz enzymów cytoplazmatycznych. Podchloryn sodu powoduje więc lizę komórek i zaburzenia metabolizmu komórkowego mikroorganizmów, a tkanki martwe są w ten sposób rozpuszczane1. Te mechanizmy mogą też leżeć u podstawy toksycznego działania tego związku. W wysokich stężeniach podchloryn sodu powoduje hemolizę, zahamowanie migracji neutrofili, uszkodzenie komórek śródbłonka i fibroblastów, a także uszkodzenie nerwów i owrzodzenia2.

W endodoncji jest on stosowany w stężeniach od 0,5 do 5,25%, przy czym najczęściej używane są roztwory 2% oraz 5,25%. Właściwości przeciwbakteryjne, ale i toksyczność roztworu podchlorynu sodu wzrasta wprost proporcjonalnie do zastosowanego stężenia. Powikłania po jego użyciu są stosunkowo rzadkie, jednak mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, ze stanami zagrożenia życia włącznie. Współczesne standardy leczenia endodontycznego pozwalają uniknąć wielu z nich.

Powikłania po zastosowaniu podchlorynu, ich leczenie i profilaktykę opisano w tabeli 1.

Rozlanie podchlorynu sodu podczas zabiegu endodontycznego

Czytając kartę charakterystyki produktu, zarówno 2% jak i 5,25%, jesteśmy informowani, że może on wpływać drażniąco na oczy, błony śluzowe przewodu pokarmowego i skórę. Przy kontakcie z tkaniną powoduje jej nieodwracalne odbarwienie3. Negatywny wp...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kontakt podchlorynu z okiem

Jeśli powyższe środki ostrożności nie zostały wdrożone i doszło do kontaktu podchlorynu sodu z okiem (pacjenta lub członka zespołu stomatologicznego), może [...]

Kontakt podchlorynu sodu z odzieżą i skórą

Odbarwienie odzieży jest nieodwracalne, a dodatkowo zmoczone tą substancją ubranie może spowodować podrażnienie skóry. W takim przypadku odzież należy szybko zdjąć, [...]

Kontakt podchlorynu sodu z błoną śluzową jamy ustnej, połknięcie

W karcie charakterystyki podchlorynu sodu4 opisane jest zalecane postępowanie w wypadku jego połknięcia. Stosowanie koferdamu podczas zabiegów endodontycznych skutecznie temu zapobiega. [...]

Wtłoczenie podchlorynu sodu do tkanek otaczających

Najpoważniejsze skutki powikłań związanych z zastosowaniem podchlorynu sodu w endodoncji ma jego niezamierzone wtłoczenie w okolicę tkanek okołowierzchołkowych lub zatok szczękowych. [...]

Podsumowanie

Powikłania po użyciu podchlorynu sodu są rzadkie. Większości z nich można uniknąć, stosując rutynowe procedury postępowania podczas leczenia endodontycznego. Właściwa diagnostyka [...]

Do góry