Anatomia przełyku

Przełyk to pierwszy odcinek przewodu pokarmowego, który nie jest częścią wspólną z układem oddechowym. Przełyk to przewód mięśniowo-włóknisty łączący gardło z żołądkiem. Ściana przełyku jest zbudowana z błony śluzowej (pokrytej nabłonkiem wielowarstwowym płaskim), błony mięśniowej oraz błony zewnętrznej (tkanka łączna). Błonę mięśniową tworzą zarówno mięśnie poprzecznie prążkowane (1/4 górna przełyku), jak i mięśnie gładkie. Włókna mięśni w warstwie wewnętrznej błony mięśniowej przebiegają okrężnie, a w warstwie zewnętrznej podłużnie. Można wyróżnić odcinek szyjny, piersiowy i brzuszny przełyku. Przełyk zaczyna się w gardle dolnym na wysokości chrząstki pierścieniowatej krtani ustami przełyku, gdzie znajduje się jego pierwsze (górne) przewężenie utworzone przez mięsień górny zwieracz gardłowo-przełykowy. Część szyjna przełyku kończy się na wysokości wcięcia jarzmowego rękojeści mostka Th1-2. W części szyjnej do tyłu od przełyku znajduje się kręgosłup oraz powięź szyi pokrywająca mięśnie długie głowy i szyi. Do przodu od przełyku znajduje się część błoniasta tchawicy przesunięta względem przełyku w prawą stronę. Część piersiowa jest przesunięta bardziej do przodu ku mostkowi, tak aby na wysokości Th4 skrzyżować proksymalną część oskrzela lewego głównego i łuk aorty, której część zstępująca biegnie najpierw na lewo od przełyku, aby później przejść pomiędzy przełyk i kręgosłup. W miejscu, w którym przełyk przechodzi pomiędzy oskrzelem głównym lewym i aortą, znajduje się drugie środkowe zwężenie przełyku. Następnie przełyk schodzi ku dołowi w kierunku prawego przedsionka serca. Po przejściu przez rozwór przełykowy przepony jest najkrótsza część przełyku – część brzuszna, która kończy się na wysokości Th10-11 wpustem żołądka. W miejscu przejścia przełyku przez przeponę znajduje się trzecie zwężenie przełyku – dolne. Jest ono utworzone przez warstwę okrężną błony mięśniowej. Unaczynienie przełyku tętnicze pochodzi od tętnicy tarczowej dolnej, gałęzi aorty piersiowej, gałęzi oskrzelowych, tętnicy żołądkowej lewej i tętnicy przeponowej dolnej lewej. Układ żylny tworzy odpływ od żyły tarczowej dolnej, żyły nieparzystej, nieparzystej krótkiej i żyły żołądkowej lewej. Przełyk jest unerwiony przez nerw błędny, układ współczulny oraz sploty Meissnera i Auerbacha. Bierze udział w trzeciej, całkowicie automatycznej fazie połykania. Pierwotna perystaltyka przełyku jest wzbudzana przez perystaltykę gardła, a wtórną falę perystaltyczną wywołuje zatrzymany kęs pokarmu w dolnej części przełyku.