Wstęp

Alkohole są związkami organicznymi, pochodnymi węglowodorów acyklicznych, w których atom wodoru został zastąpiony grupą hydroksylową. W zależności od liczby grup hydroksylowych alkohole dzielimy na jedno– i wielowodorotlenowe, przy czym ich toksyczność narządowa jest różna. Najbardziej rozpowszechnione jest spożywanie alkoholu etylowego. Działając na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), alkohol powoduje zaburzenia wszystkich czynności psychicznych, w tym afektu i procesów kognitywnych.

Pierwsze napoje alkoholowe powstały najprawdopodobniej przypadkowo w wyniku fermentacji winogron i znane były już w paleolicie. Współcześnie alkohol etylowy jest bardzo rozpowszechnioną substancją psychoaktywną, wywołującą efekt narkotyczny. Nawet stosunkowo niewielkie jego dawki powodują upośledzenie sprawności psychomotorycznej: wydłużenie czasu reakcji oraz zaburzenia uwagi, koordynacji ruchów i równowagi, pogorszenie wzroku z ograniczeniem pola widzenia, błędną oceną odległości, a także nadmierną senność. Alkohol często wywołuje ostre zatrucia. Jego nadużywanie może być przyczyną wielu chorób, zarówno ośrodkowego układu nerwowego, jak i somatycznych. Powoduje uzależnienie.

Informacje ogólne

Alkohol etylowy (etanol) to pochodna etanu, produkt metabolizmu glukozy w procesie fermentacji alkoholowej. Jest cieczą o masie cząsteczkowej 46,1 Da i temperaturze wrzenia 77-79°C. Alkohol etylowy jest ksenobiotykiem, który wpływa bezpośrednio na błony komórkowe neuronów, ponadto wchodzi w interakcje z receptorami GABA-ergicznymi i NMDA, a także z receptorami dla serotoniny i acetylocholiny. Jego działanie bezpośrednie polega głównie na zmianach potencjału elektrostatycznego i rozprzężeniu błonowych systemów transportujących, a także zaburzeniu przepuszczalności błon. Ponadto ingeruje w wątrobowe szlaki metaboliczne, powodując zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej.

Farmakokinetyka

Metabolizm alkoholu po spożyciu przebiega w kilku etapach. Ze względów praktycznych ocenia się fazę:

• wchłaniania
• wyrównywania stężeń
• fazę eliminacji.

Faza wchłaniania

W warunkach doświadczalnych faza wchłaniania trwa zwykle 0,5-1,5 godziny, ale w rzeczywistości może znacznie się wydłużyć – nawet do 2,5 godziny. Wchłanianie etanolu zaczyna się natychmiast po wprowadzeniu do organizmu, tj. w jamie ustnej, a po kilku minutach od przyjęcia nawet niewielkiej dawki alkoholu można wykryć jego obecność we krwi. Związek ten wchłania się na wszystkich odcinkach przewodu pokarmowego. Najwięcej alkoholu przenika do krwi w jelitach. Co istotne, w ciągu pierwszych 30 minut wchłania się ponad połowa przyjętej dawki.