Farmaceuta bliżej pacjenta i lekarza

14 maja, z okazji Międzynarodowego Dnia Farmaceuty, wiele aptek szpitalnych w całej Polsce otworzyło swoje drzwi dla zwiedzających. W ramach obchodów zorganizowano prezentacje, spotkania i konsultacje, pokazujące, jak bardzo zmieniła się rola farmaceuty w systemie opieki zdrowotnej.

Naczelna Izba Aptekarska przypomniała długą drogę, jaką przeszli farmaceuci – od osoby wydającej leki do interdyscyplinarnego specjalisty wspierającego pacjenta i lekarza w bezpiecznej i skutecznej farmakoterapii.

Nowe miejsca pracy i zadania

Dziś farmaceuci są obecni nie tylko w aptekach ogólnodostępnych i szpitalnych. Coraz częściej pracują w firmach farmaceutycznych, laboratoriach diagnostycznych, instytutach naukowych czy agencjach oceniających jakość leków. Ich udział w badaniach klinicznych to także realne wsparcie w rozwoju nowoczesnych terapii.

W ostatnich latach zwieszyła się rola farmaceuty klinicznego w szpitalach. Specjalista ten współpracuje bezpośrednio z zespołami lekarskimi i pielęgniarskimi. Czuwa nad bezpieczeństwem farmakoterapii, monitoruje interakcje lekowe oraz wspiera proces terapeutyczny – zwłaszcza u pacjentów wielolekowych i w oddziałach o wysokim ryzyku.

Pandemia przyspieszyła zmiany

Rok 2020 był punktem zwrotnym – pandemia COVID-19 nie tylko zwiększyła zapotrzebowanie na farmaceutów, ale także doprowadziła do przełomowych zmian legislacyjnych.

„Farmaceuci zyskali nowe uprawnienia – mogą szczepić, wystawiać recepty farmaceutyczne, a także recepty pro auctore i pro familiae” – przypomina NIA.

Te działania odciążyły lekarzy i poprawiły dostępność leków dla pacjentów, zwłaszcza w nagłych sytuacjach zdrowotnych. Co ważne, od początku 2024 roku farmaceuci mogą wystawiać refundowane recepty na szczepionki, a ich elektroniczna obsługa usprawniła cały proces.

Opieka farmaceutyczna w praktyce

Intensywnie rozwija się także obszar opieki farmaceutycznej. W ramach usług pacjenci mogą skorzystać m.in. z przeglądów lekowych, konsultacji w ramach programu „Nowy Lek”, czy badań diagnostycznych (np. testy antygenowe na COVID-19, pomiar glukozy, profil lipidowy, szybkie testy infekcyjne).

Przełomem w relacji z pacjentem może być jednak program pilotażowy Ministerstwa Zdrowia dotyczący antykoncepcji awaryjnej. W jego ramach farmaceuci mogą wystawić receptę oraz udzielić profesjonalnej konsultacji w aptece – bez konieczności wizyty u lekarza.

Farmaceuta jako pierwszy kontakt?

Jak podkreśla Naczelna Izba Aptekarska: „Farmaceuci coraz częściej pełnią rolę pierwszego kontaktu w wielu kwestiach zdrowotnych, co przekłada się na lepszą dostępność usług medycznych oraz bezpieczeństwo farmakoterapii dla wszystkich pacjentów.”

Obchody Międzynarodowego Dnia Farmaceuty mają długą historię – po raz pierwszy zorganizowano je w 1968 roku w Turcji. Od tamtej pory święto ma charakter globalny. Służy nie tylko docenieniu pracy farmaceutów, ale refleksji nad dalszym rozwojem tej profesji.