Przetoka jest chorobą zwieracza odbytu. Nie ma idealnej metody operacyjnej, która pozwoliłaby jednocześnie uniknąć nawrotu i pooperacyjnej inkontynencji.

Wstęp

Przetoka odbytu jest przewlekłą, uciążliwą dla pacjenta, chorobą zapalną. Pomimo licznych prób terapii zachowawczej podstawowym sposobem jej leczenia nadal jest operacja. W przypadku przetoki odbytu zawsze potrzebne jest postępowanie 3-etapowe:

• przygotowanie diagnostyczne do operacji na zwieraczach
• wybór odpowiedniej metody i prawidłowo przeprowadzona operacja
• prowadzenie i kontrola pacjenta po operacji.  
  
  

W mojej opinii każdy z tych elementów jest niezbędny i jednakowo ważny. Z powodu możliwych powikłań pooperacyjnych w postaci nietrzymania gazów i stolca oraz dużej nawrotowości choroby pacjent z przetoką odbytu wymaga szczegółowej diagnostyki przedoperacyjnej: wykonania ultrasonografii transrektalnej i/lub rezonansu magnetycznego. Pacjenci ze skomplikowanymi przetokami oraz ci, u których już przed operacją stwierdza się osłabioną kontynencję, powinni mieć dodatkowo wykonane badania czynnościowe (sfinkterometria lub anorektomanometria). Istotna jest też kontrola całego jelita grubego przed operacją w celu wykluczenia ewentualnych chorób zapalnych jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) oraz innych patologii mogących być przyczyną przetoki odbytu bądź występujących niezależnie od niej (m.in. nowotworów).

Odnotowanie danych z wywiadu dotyczących trzymania gazów i stolca, najlepiej w ujednoliconej skali, np. Wexnera, jest ważne ze względów merytorycznych i prawnych. Na naszym oddziale, niezależnie od kwalifikacji i badania w ambulatorium przyszpitalnym, każdy pacjent jest badany bezpośrednio przed zabiegiem. Porównujemy aktualny stan miejscowy z wynikiem badania przeprowadzonego w ambulatorium przed przyjęciem pacjenta do szpitala, sprawdzamy stopień oczyszczenia odbytnicy przed operacją oraz przeprowadzamy rozmowę o możliwych powikłaniach pooperacyjnych. Bardzo często pacjent zadaje pytanie, czy zwieracze zostaną naruszone bądź uszkodzone. Uświadomienie mu, że przetoka jest chorobą zwieracza i anatomicznie przebiega przez ważne funkcjonalnie struktury mięśniowe, a zatem operacja toczyć się będzie w obrębie mięśni zwieraczy, w dużym stopniu zabezpiecza chirurga przed późniejszymi roszczeniami chorego.

Przygotowanie pacjenta do operacji

W większości przypadków pacjent do operacji przetoki odbytu może przygotować się samodzielnie w domu.