W profilaktyce niedokrwiennego udaru mózgu oraz przemijających ataków niedokrwiennych coraz większe znaczenie ma leczenie interwencyjne obejmujące zabiegi na zwężonych tętnicach przedczaszkowych, zamknięcie uszka lewego przedsionka serca i zamknięcie przetrwałego otworu owalnego.

Wprowadzenie

Udar mózgu, według definicji WHO z 1980 roku, jest zespołem klinicznym charakteryzującym się nagłym wystąpieniem ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu, trwającym dłużej niż 24 godziny, którego przyczyną są wyłącznie zaburzenia naczyniowe.^1,2 Udar jest główną przyczyną trwałej niesprawności oraz drugą przyczyną zgonów na świecie, stanowi zatem jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych. Szacuje się, że rocznie na świecie z powodu udaru mózgu umiera od 4 600 000 do 5 700 000 osób, a obecnie żyje po udarze ponad 50 000 000. W Polsce na udar zapada rocznie od 60 000 do 88 500 osób. Rozpiętość ta wynika z tego, że w naszym kraju nie przeprowadzono dużych badań epidemiologicznych, a dane mówiące o 88 500 osób pochodzą z rejestracji rocznej liczby hospitalizacji przekazanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.^3-8

Na podstawie przeglądów różnych badań określających częstość poszczególnych typów udaru ocenia się, że około 80% jest wynikiem zawału mózgu, około 10% krwotoku śródmózgowego, 5% krwotoku podpajęczynówkowego, a 5% jest nieokreślone.^9,10

Wśród objawów klinicznych udaru można wymienić: deficyty ruchowe i czuciowe, zaburzenia móżdżkowe, zaburzenia widzenia oraz zaburzenia wyższych czynności nerwowych, takie jak afazje, agnozje, apraksje, aleksje, zaburzenia pamięci, a także zaburzenia przytomności, świadomości i zachowania. Najczęstszym objawem jest niedowład kończyn występujący wg Bogousslavsky’ego i wsp. w 80% przypadków. Zazwyczaj towarzyszy mu ośrodkowy niedowład nerwu twarzowego oraz ośrodkowy niedowład języka (rzadziej) po stronie niedowładu.¹¹

Wyróżnia się zespoły typowe dla niedokrwienia w obszarach unaczynienia poszczególnych tętnic. Rozpoznanie określonego zespołu udarowego jest pomocne w przewidywaniu przebiegu choroby i zaplanowaniu dalszej diagnostyki.

W praktyce klinicznej określamy tylko prawdopodobną przyczynę udaru, czyli mechanizm, który doprowadził do niedokrwienia mózgu. U chorych, którzy przebyli udar niedokrwienny mózgu, zagrożenie kolejnym niedokrwiennym incydentem mózgowym w ciągu pierwszego roku wynosi 6–12%, a w perspektywie 5 lat 40–50%.^12,13 Ponadto 15% chorych może dostać zawału mięśnia sercowego oraz 15% może umrzeć z powodu incydentów sercowo-naczyniowych.¹⁴