Nowotwory układu pokarmowego o zaawansowaniu lokoregionalnym (leczenie z intencją wyleczenia) są wskazaniem do skojarzonego leczenia onkologicznego i w Polsce nadal stanowią nierozwiązany problem onkologiczny.

Wstęp

Nowotwory złośliwe układu pokarmowego (rak przełyku, rak żołądka, rak trzustki, rak wątroby i rak jelita grubego) według danych Krajowego Rejestru Nowotworów stanowią w Polsce u mężczyzn 22,4% (nowotwory jelita grubego 12,2%), a u kobiet 17,6% (nowotwory jelita grubego 10,1%) zachorowań na wszystkie nowotwory. Z kolei umieralność z ich powodu w populacji mężczyzn stanowi 29% (nowotwory jelita grubego 11,9%), a u kobiet 29,5% (nowotwory jelita grubego 12,1%) umieralności na wszystkie nowotwory złośliwe. Wyższy odsetek umieralności niż odsetek zapadalności świadczy o mało skutecznym leczeniu.

Poczynając od lat 80. poprzedniego stulecia do chwili obecnej trendem w leczeniu nowotworów układu pokarmowego o zaawansowaniu lokoregionalnym – kliniczny stopień II/III wg Klasyfikacji Międzynarodowej Unii Przeciwrakowej (UICC – Union for International Cancer Control’s) – z intencją poprawy wyników leczenia jest leczenie skojarzone: połączenie chirurgii jako głównej metody terapeutycznej z chemio- i/lub radioterapią w różnych sekwencjach: leczenie przedoperacyjne (neoadiuwantowe), leczenie pooperacyjne (adiuwantowe).

Każdy z nowotworów układu pokarmowego ma inną biologię (inwazyjność), co w zasadniczy sposób wpływa na możliwości i skuteczność leczenia (z tej grupy najlepiej rokuje rak jelita grubego, najgorzej zaś rak trzustki).

Aktualne przeżycia 5-letnie w Polsce (dane opublikowane w 2014 r.) są następujące:

• rak jelita grubego – mężczyźni 47,6%, kobiety 49,1%
• rak żołądka – mężczyźni 16,4%, kobiety 19,8%
• rak pęcherzyka żółciowego – mężczyźni 17,2%, kobiety 12,5%
• rak trzustki – mężczyźni 8,5%, kobiety 9,1%
• pierwotny rak wątroby – mężczyźni 8,8%, kobiety 13,2%
• rak przełyku – mężczyźni 7,1%, kobiety 12,8%.

Z danych tych wynika, że współczesne możliwości skojarzonego leczenia w Polsce w przypadku złośliwych nowotworów układu pokarmowego o zaawansowaniu lokoregionalnym, zawsze stosowane z intencją wyleczenia, nie wpłynęły istotnie na poprawę 5-letniego przeżycia. Tak więc odpowiedź na pytanie postawione w tytule brzmi: stagnacja.

Analiza epidemiologiczna

Według ostatnich opublikowanych danych Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce1 nowotwory układu pokarmowego (rak przełyku, rak żołądka, rak trzustki, pierwotny rak wątroby, rak zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, w tym rak pęcherzyka żółciowego, ...