Wstęp

W populacji europejskiej udar mózgu jest drugą co do częstości przyczyną zgonu oraz jedną z głównych przyczyn trwałego inwalidztwa. Co roku około 1,1 mln osób umiera z powodu udaru mózgu. Śmiertelność waha się w granicach 10-30%, a osoby, które przeżyły, często są całkowicie zależne od innych. Już teraz roczny koszt leczenia udaru mózgu w Europie wynosi około 38 mld euro, a biorąc pod uwagę fakt starzenia się społeczeństwa, ta liczba w przyszłych latach będzie się tylko zwiększać. Trend ten będzie stanowić duże wyzwanie dla polskiej i europejskiej opieki zdrowotnej.

Przyczyną około 20% udarów mózgu są zwężenia tętnic szyjnych, przede wszystkim wywołane przez miażdżycę. Od wielu lat dyskutuje się nad wskazaniami do leczenia miażdżycy tętnic szyjnych, a konsensus w tej kwestii nie został jeszcze osiągnięty.

W odpowiedzi na pytania nie tylko specjalistów chirurgii naczyniowej i angiologii, ale także lekarzy medycyny rodzinnej w październiku 2017 roku European Society for Vascular Surgery (ESVS) opublikowało nowe wytyczne dotyczące rozpoznawania i leczenia zwężeń tętnic dogłowowych. Publikacja ta jest uaktualnieniem i znacznym rozbudowaniem wytycznych wydanych w 2008 roku. W dokumencie podsumowano i przeanalizowano ostatnio opublikowane wyniki dużych badań klinicznych i na tej podstawie przedstawiono rekomendacje dotyczące prewencji wtórnej i trzeciorzędowej zwężeń tętnic dogłowowych. Należy pamiętać, że wytyczne są jedynie zaleceniami dotyczącymi postępowania, a każda decyzja terapeutyczna powinna być indywidualnie dostosowana do potrzeb pacjenta.

Diagnostyka

Głównym badaniem obrazującym zwężenie tętnic szyjnych, ze względu na niskie koszty i dużą dostępność, pozostaje USG dopplerowskie (zalecenie klasy IA). W przypadku trudności w ocenie tętnic dogłowowych badaniem rozstrzygającym powinno być angio-TK lub angio-MR. Angio-TK jest również badaniem obowiązkowym przy kwalifikacji pacjenta do procedury wewnątrznaczyniowej (CAS – carotid artery stenting). W najnowszych wytycznych wyraźnie zaznaczono, że angiografia nie powinna być badaniem diagnostycznym (zalecenie klasy IIIA) ze względu na dużą liczbę sprowokowanych udarów.

W naszej praktyce często obserwujemy dużą rozbieżność pomiędzy opisem badania USG dopplerowskiego a stanem faktycznym blaszki miażdżycowej bezpośrednio przy zabiegu, co stanowi istotny problem. Pacjenci bardzo często przychodzą z opisem USG uwzglę...

Prewencja wtórna u pacjentów bezobjawowych

Prewencja wtórna u pacjentów bezobjawowych ze zwężeniem tętnic szyjnych ma na celu zapobieganie pierwotnemu udarowi mózgu, przemijającemu niedokrwieniu mózgu (TIA – transient ischemic attack) i zaniewidzeniu jednoocznemu. Składa się z BMT (best me...