prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Drodzy Czytelnicy,

Szanowne Koleżanki i Szanowni Koledzy!

Obecnie trwa dyskusja na temat wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia chorych na nowotwory: trzustki, żołądka, wątroby, przełyku i jelita grubego. Sam zająłem stanowisko w tej sprawie, ponieważ jest to niezwykle skomplikowana kwestia, a moje wieloletnie doświadczenie w działaniach na różnym poziomie ochrony zdrowia podpowiada mi, że łatwo podjąć decyzje, w wyniku których wylewamy dziecko z kąpielą. Ogólne zasady rekomendacji są słuszne i mają charakter współczesnej dobrej praktyki klinicznej. Problem jak zwykle tkwi w szczegółach, które w moim przekonaniu wymagają dodatkowej oceny i osadzenia w rzeczywistości epidemiologicznej nowotworów na tle wydolności systemu ochrony zdrowia.

W obecnych warunkach podstawową metodą stosowaną podczas zdecydowanej większości operacji w Polsce pozostaje klasyczny dostęp chirurgiczny. Jednocześnie coraz więcej ośrodków wykonuje u wybranych chorych zabiegi wycięcia różnych tkanek, w tym nowotworów, technikami laparoskopowymi. Niewątpliwe zalety chirurgii małoinwazyjnej to: mniejszy uraz, szybszy powrót funkcji narządów i układów oraz zapobieganie immunosupresji związanej z urazem. Trwają liczne badania kliniczne służące wypracowaniu dowodów medycznych dotyczących roli chirurgii laparoskopowej w nowotworach różnych narządów. Wydaje się, że upowszechnienie technik małoinwazyjnych, w których wykorzystuje się coraz doskonalsze instrumentarium i polega na coraz większym doświadczeniu chirurgów, jest tylko kwestią czasu. Już dziś jakość stosowanych urządzeń pozwala uzyskać trójwymiarowy obraz wzbogacony o elementy niewidoczne gołym okiem, co ułatwia precyzyjne i bezpieczne wykonanie operacji. W tak pojętą filozofię rozwoju chirurgii wpisuje się artykuł „Leczenie operacyjne chorób nadnerczy”, będący tematem numeru. Dr Sadegh Toutounchi i zespół pod kierunkiem prof. Zbigniewa Gałązki z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej WUM przedstawili najważniejsze elementy diagnostyki i leczenia guzów nadnerczy. Stwierdzenie autorów, że adrenalektomia laparoskopowa „jest obecnie złotym standardem w przypadku guza nienaciekającego okolicznych tkanek oraz gdy wielkość zmiany pozwala technicznie bezpiecznie przeprowadzić operację”, jednoznacznie wskazuje na konieczność centralizacji chorych z guzami nadnercza, co pozwoli uniknąć wykonywania dużych, klasycznych operacji. Nawiązując do poprzedniej myśli, w tym przypadku centralizacja leczenia ma sens. Warto przy tym zauważyć, że rozwój chirurgii małoinwazyjnej guzów nadnercza dokonał się w ośrodku nieonkologicznym.

Skuteczna operacja bariatryczna prowadzi do utraty masy ciała. Naturalnym elementem potwierdzającym utratę tkanki tłuszczowej jest pozostałość w postaci dużego fartucha brzusznego. Wyrównanie deformacji po operacjach bariatrycznych nie należy do łatwych procedur, dlatego niewątpliwie powinno się je wykonywać w ośrodkach przygotowanych z jednej strony na różne modyfikacje leczenia, a z drugiej – na ewentualne powikłania. Problemy kwalifikacji, przygotowania chorych i technik chirurgicznych abdominoplastyki przedstawił prof. Bartłomiej Noszczyk z Kliniki Chirurgii Plastycznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.

Przepukliny jamy brzusznej to codzienność każdego oddziału chirurgicznego w Polsce. Tym razem chcemy Państwu zaprezentować sposoby kwalifikacji i leczenia przepuklin kresy białej. Autorami praktycznego, przeglądowego materiału na ten temat są dr Monika Skalik i dr hab. Marek Stańczyk z Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej z Częścią Urazową Szpitala Wolskiego w Warszawie.

Pęknięty tętniak aorty brzusznej – to rozpoznanie budzi postrach wśród lekarzy dyżurujących na oddziałach chirurgicznych, zwłaszcza jeśli odesłanie chorego na oddział chirurgii naczyniowej jest trudne ze względu na jego stan albo problemy komunikacyjne. Ten temat omawia zespół prof. Artura Pupki z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu w opracowaniu pod tytułem „Postępowanie w przypadku pękniętego tętniaka aorty”.

W tym numerze dylemat prawny, który rozstrzyga dr Radosław Drozd, dotyczy odpowiedzi na jakże intrygujące pytanie, kto powinien informować pacjenta o wynikach badania lub leczenia.

Mam nadzieję, że każdy z Państwa znajdzie w tym wydaniu „Chirurgii po Dyplomie” wiele ciekawych informacji, które pozwolą wzbogacić Państwa wiedzę. Życzę miłej lektury!