Zakażenia

Zakażenie miejsca operowanego – postępowanie

lek. Dominika Pupka1,2

lek. Tomasz Sawicki3

lek. Julita Sikora4

prof. dr hab. n. med. Artur Pupka5

1Szpital im. Świętej Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy

2Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

3Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu

4Centrum medyczne Lux Med, Wrocław

5Centrum Leczenia Chorób Naczyń i Medycyny Sportowej, Specjalistyczna Przychodnia Rehabilitacyjna Resurs, Wrocław

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Artur Pupka, ul. Wita Stwosza 16, 50-950 Wrocław; e-mail: apupka@me.com

Mimo przestrzegania zasad jałowego postępowania i stosowania antybiotyków praktycznie na każdym oddziale chirurgicznym zdarzają się zakażenia ran drobnoustrojami. Infekcja miejsca operowanego to jedno z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań współczesnej chirurgii.

Wprowadzenie

Zakażenie miejsca operowanego może być przyczyną dolegliwości i dyskomfortu, znacznie wydłużać pobyt chorego w szpitalu, a nawet zniweczyć efekt leczniczy zabiegu. W zależności od lokalizacji wyróżnia się zakażenia: powierzchowne – obejmujące skórę i tkankę podskórną, do powięzi; głębokie – poniżej powięzi, ale niedrążące wewnątrz jam ciała; narządowe – w obrębie danego narządu lub w miejscu po jego resekcji.

Źródła i drogi zakażeń

Źródłami zakażenia pacjenta mogą być otoczenie szpitalne, czyli personel medyczny, sprzęt, aparatura i inni chorzy, oraz osoby go odwiedzające. Wśród wielu sposobów szerzenia się zakażeń, takich jak: droga kropelkowa, pokarmowa i kontaktowa, najważniejsza w pracy chirurga jest droga krwionośna. Do infekcji może dojść zarówno podczas drobnych zabiegów, jak i w trakcie rozległych operacji.

Epidemiologia

Częstotliwość zakażeń miejsca operowanego zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju zabiegu i ośrodka, w którym jest on wykonywany. Szacuje się, że problem ten dotyczy około 2-7% operacji.1 Śmiertelność z powodu zakażeń miejsca operowanego wynosi około 2-4%.

Z badań wynika, że można uniknąć około 55% przypadków zakażenia miejsca operowanego, przestrzegając odpowiednich procedur.2

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka związane z postępowaniem leczniczym (bezpośrednio z zabiegiem) są najłatwiejsze do wyeliminowania. Należą do nich między innymi: nieodpowiednie przygotowanie miejsca operowanego czy niestaranna dezynfekcja, nadmierne uszkodzenie tkanek w trakcie preparowania, zbyt długi czas trwania zabiegu i znieczulenia, utrata krwi w trakcie operacji i wychłodzenie. Szczególną uwagę należy zwrócić również na czas hospitalizacji przed zabiegiem, tryb operacji (pilny zwiększa ryzyko zakażeń), odpowiednią profilaktykę antybiotykową, pielęgnację rany i czas utrzymywania drenów.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego

Ważnym elementem przygotowania pacjenta do planowego zabiegu operacyjnego jest przeprowadzenie wyczerpującego wywiadu, w którym należy uwzględnić zarówno choroby współistniejące, które mogą wymagać [...]

Na sali operacyjnej

Na wypadek konieczności poszerzenia cięcia zdezynfekowana i umyta powierzchnia powinna być dużo większa od pola operacyjnego. Po wyschnięciu środka antyseptycznego należy obłożyć [...]

Zakażenie rany po operacji

W przypadku zakażenia powierzchownego rana może być bolesna (ból zwiększa się przy dotyku), zaczerwieniona i obrzęknięta, a do objawów ogólnych dołącza gorączka, zwykle niska. [...]

Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa

Zapobieganie zakażeniom miejsca operowanego, którego celem jest zmniejszenie kolonizacji bakteriami okolicy operowanej, polega na dożylnym podaniu antybiotyku do godziny przed nacięciem [...]

Leczenie zakażeń

Ze względu na szybkie narastanie lekooporności bakterii powodujących zakażenia, która wiąże się z nieracjonalną (w głównej mierze niepotrzebną lub przedłużającą się) antybiotykoterapią, w leczeniu [...]

Podsumowanie

Zakażenie miejsca operowanego to częste powikłanie chirurgiczne. Powodzenie leczenia zależy od wdrożenia odpowiedniej metody, włączając w to antybiotykoterapię oraz postępowanie chirurgiczne. Liczne [...]

Do góry