BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Immunosupresja po przeszczepieniu wątroby i nerki
prof. dr hab. n. med. Marta Wawrzynowicz-Syczewska
- Omówienie faz (fazy indukcyjnej, terapii podtrzymującej, postępowania w przypadku epizodów ostrego odrzucania komórkowego) oraz ogólnych zasad leczenia immunosupresyjnego
- Charakterystyka leków immunosupresyjnych – preparatów biologicznych (przeciwciał deplecyjnych i niedeplecyjnych) oraz farmakologicznych (inhibitorów kalcyneuryny, antymetabolitów, inhibitorów mTOR, glikokortykosteroidów), a także prezentacja schematów leczenia immunosupresyjnego, które najczęściej stosuje się u biorców nerki i wątroby
- Postępowanie w przypadku epizodów ostrego odrzucania przeszczepu i przewlekłego odrzucania przeszczepu
W ciągu ostatnich kilku dekad przeszczepienie narządowe ewoluowało od procedury uważanej za eksperymentalną po uznane i rutynowo stosowane leczenie schyłkowej niewydolności narządów. Roczne przeżycie chorego i graftu z roku na rok się poprawia, sięgając do 90% w przypadku biorców wątroby i nerek. Wskazuje to na coraz lepszą kwalifikację chorych do transplantacji, ciągłe doskonalenie technik chirurgicznych i anestezjologicznych, a także poprawę kontroli zakażeń w bezpośrednim i wczesnym okresie potransplantacyjnym. Jednakże o ostatecznym sukcesie transplantologii zadecydował postęp w leczeniu immunosupresyjnym. Immunosupresję stosuje się od momentu przeszczepienia narządu aż do ustania jego funkcji, a jej celem jest zahamowanie odpowiedzi immunologicznej gospodarza na przeszczepiony narząd. Choć u niewielkiego odsetka biorców podjęto skuteczną próbę całkowitego odstawienia leków immunosupresyjnych, to w znakomitej większości przypadków osiągnięcie klinicznej tolerancji i zaprzestanie immunosupresji jest niemożliwe. Po uzyskaniu bardzo dobrych wyników wczesnych obecnie duży nacisk kładzie się na poprawę odległego przeżycia biorców i narządów, co nie tylko wpływa na lepszą jakość życia chorych, lecz także przekłada się na zmniejszenie liczby retransplantacji i zwiększenie szans osób oczekujących na przeszczepienie. Jednym ze sposobów poprawy odległych wyników przeszczepienia jest optymalizacja leczenia immunosupresyjnego. Optymalna immunosupresja to taka, która z jednej strony umożliwia ograniczanie do minimum epizodów odrzucania, a z drugiej – skutków ubocznych wieloletniej terapii. Polega to na umiejętnym balansowaniu między toksycznością leków immunosupresyjnych w razie przedawkowania a ryzykiem odrzucania narządu przy niedostatecznej ekspozycji. Trudności w bezpiecznym prowadzeniu leczenia immunosupresyjnego wynikają z braku bezpośrednich biomarkerów całkowitej supresji, odrzucania i immunotolerancji oraz ze słabej korelacji reakcji odrzucania ze stężeniem leków immunosupresyjnych i funkcją przeszczepionego narządu. Dotyczy to zwłaszcza biorców wątroby, u których reakcja odrzucania może toczyć się mimo prawidłowych prób wątrobowych. Biopsja narządu nadal pozostaje złotym standardem rozpoznawania reakcji odrzucania.