Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych jest uznawane przez World Health Organization za jeden z najpoważniejszych problemów współczesnej medycyny¹. Ignorowanie zaleceń medycznych lub ich samowolna zmiana wiążą się nie tylko z pogorszeniem jakości życia, lecz także ze skróceniem jego oczekiwanej długości¹. Przewlekle chorzy tworzą grupę pacjentów, którym poświęcono szczególną uwagę badawczą i wobec których podejmowane są działania zmierzające do poprawy przestrzegania zaleceń. Według dostępnych danych w miarę trwania choroby może słabnąć współpraca pacjenta w procesie leczenia². Szczególną grupę pacjentów stanowią osoby po zabiegach transplantacji. Zgodna z obowiązującymi wytycznymi procedura kwalifikacji biorcy, dopasowania komórek krwiotwórczych lub organu i udany zabieg przeszczepienia zapewniają skuteczną formę leczenia. Powinno się to przekładać nie tylko na poprawę jakości życia chorego, lecz także ograniczenie ingerencji medycznych w jego codziennym funkcjonowaniu. Okazuje się jednak, że również w tej grupie chorych nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych stanowi istotny problem. W największym stopniu dotyczy on biorców nerek i wątroby³. Konsekwencją dla pacjenta jest uruchomienie procesu odrzucania przeszczepu, a często powrót do stanu sprzed zabiegu. Następstwa dla systemu opieki medycznej są równie dramatyczne – to nakłady finansowe, czasowe i kompetencyjne (personel medyczny), które nie przynoszą oczekiwanego efektu. W perspektywie społecznej skutkiem jest pogłębianie przepaści między liczbą osób oczekujących na przeszczep a dostępnych organów. Klucz do zrozumienia tak nieracjonalnego zachowania pacjenta, które uruchamia „negatywny efekt domina” (indywidualny i społeczny), leży w wiedzy o psychologicznym funkcjonowaniu osoby chorej somatycznie.

Definiowanie pojęcia zdrowia a ryzyko nieprzestrzegania zaleceń wśród przewlekle chorych

Choroba przewlekła skłania doświadczającego jej konsekwencji człowieka do sformułowania własnej definicji zdrowia. Oznacza to wyjście poza biomedyczny model zakładający, że zdrowie oznacza po prostu brak dolegliwości. Przewlekle chorzy doświadczaj...