Wytyczne

Postępowanie w zapaleniu uchyłków jelita grubego w świetle najnowszych wytycznych ASCRS

prof. dr hab. n. med. Dariusz Janczak

lek. Michał Leśniak

lek. Maciej Antkiewicz

Katedra i Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Dariusz Janczak

Katedra i Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej,

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław

e-mail: dariusz.janczak@umed.wroc.pl

  • Leczenie zachowawcze różnych postaci choroby uchyłkowej oraz postępowanie chirurgiczne u pacjentów z uchyłkowatością – omówienie strategii terapeutycznych
  • Jak ograniczyć ryzyko wystąpienia nawrotów zapalenia uchyłków? Wskazania do sigmoidektomii
  • Omówienie zaleceń American Society of Colon and Rectal Surgeons dotyczących leczenia zapalenia uchyłków lewej połowy okrężnicy

Uchyłkiem (diverticulum) nazywa się workowate uwypuklenie ściany danego narządu na zewnątrz jego światła. Jeśli uchyłek składa się ze wszystkich warstw narządu, nazywa się go prawdziwym. W przypadku lewej połowy okrężnicy najczęściej jednak będzie to uchyłek rzekomy (pseudouchyłek), będący w rzeczywistości nabytą przepukliną błony śluzowej, pokrytą surowicówką1. Uchyłkowatość dotyczy głównie ludzi po 40-50 roku życia, a częstość jej występowania zwiększa się z wiekiem, w siódmej dekadzie życia problem ten dotyka ponad 50% populacji. Mimo powszechności występowania tych zmian i wielu badań naukowych na ich temat etiologia uchyłkowatości wciąż nie jest w pełni poznana. Brane są pod uwagę zaburzenia struktury i funkcji ściany jelita grubego, mięśniówki gładkiej oraz przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Dobrze znane są natomiast czynniki ryzyka, takie jak: starszy wiek, dieta ubogoresztkowa, brak aktywności fizycznej, skłonność genetyczna oraz choroby tkanki łącznej2. Uchyłkowatość należy zatem do chorób cywilizacyjnych, ponieważ istotne znaczenie w jej rozwoju odgrywają styl życia oraz dieta. Dużą wagę przywiązuje się do niedoboru włókien roślinnych w diecie. Zbyt mała ilość błonnika powoduje nadmierne odwodnienie stolca i w konsekwencji jego zbyt twardą, zbitą strukturę. To z kolei nasila motorykę okrężnicy, podnosi ciśnienie w jej świetle i prowadzi do powstawania uchyłków. W 90% przypadków uchyłki okrężnicy występują w esicy ze względu m.in. na położenie anatomiczne i względnie wąskie światło. W przebiegu uchyłkowatości jelita grubego możemy wyróżnić kilka stanów klinicznych wymagających odrębnego leczenia, takich jak:

  • bezobjawowa uchyłkowatość jelita grubego (stwierdzana przypadkowo)
  • objawowa choroba uchyłkowa (objawy przewlekłe o lekkim i umiarkowanym nasileniu)
  • ostre zapalenie uchyłków:
    • niepowikłane
    • powikłane (ropniem, perforacją, przetoką jelitową lub niedrożnością przewodu pokarmowego).

Ostre zapalenie uchyłków, mimo że dotyczy tylko 5-10% osób z uchyłkowatością, stanowi częsty problem medyczny, przez co stwarza trudności zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. W 2020 roku American Society of Colon and Rectal Surgeons (ASCRS)...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka

Pierwszy etap diagnostyki uchyłkowatości powinien obejmować: starannie zebrany wywiad lekarski, badanie przedmiotowe i oznaczenie parametrów laboratoryjnych (zalecenie 1C). Do podstawowych objawów zalicza [...]

Niepowikłane zapalenie uchyłków jelita grubego

Niepowikłane zapalenie uchyłków kwalifikuje się do leczenia zachowawczego, w większości przypadków ambulatoryjnego. Podstawę terapii stanowią: modyfikacja diety (lekkostrawna, półpłynna), nawadnianie, leczenie przeciwbólowe [...]

Powikłane zapalenie uchyłków jelita grubego

Powikłane zapalenie uchyłków jelita grubego rozpoznajemy, gdy zapaleniu towarzyszą: powstanie ropnia wewnątrzbrzusznego, perforacja ściany jelita, przetoka jelitowa czy niedrożność przewodu pokarmowego. [...]

Elektywna sigmoidektomia

Po wyleczeniu ostrego, powikłanego ropniem zapalenia uchyłków zawsze trzeba wziąć pod uwagę możliwość przeprowadzenia elektywnej sigmoidektomii (zalecenie 1B)3. Typowymi wskazaniami do [...]

Podsumowanie

W ostatnich latach zmieniło się podejście do leczenia ostrego zapalenia uchyłków, obecnie stosowane strategie terapeutyczne są coraz mniej agresywne. Ograniczono wskazania do [...]

Do góry